2-8 De directe weg

jaargang 2 nr. 8 (7 maart 2001)

Vanaf 1988 tot begin jaren '90 schreef ik een aantal stukjes voor de nieuwsbrief van de Vereniging van Yogaleerkrachten Nederland over 'de directe weg', vooral in verband met yoga waarin het vaak om technieken en oefenen gaat. Het eerste stukje gaat hierbij als bijlage.

De leraar en de leerling

Een leraar doet van alles, onder andere een beeld geven van de bevrijde staat die voor leerlingen aantrekkelijk is. De volgende cartoon was in de tijd van (voorheen) Bhagwan Rajneesh erg bekend, daarna overal verdwenen behalve op het toilet van onze correspondent in Heerenveen (ja: Atte Bouma).

Gelukkig dat er nog van die leerlingen zijn.

Presentaties

Als afsluiting van het college over het Zelf in Adaita Vedanta en westerse visies zullen op maandag 19 maart drie studenten een werkstuk presenteren en verdedigen. Iedereen die belangstelling heeft is daarbij welkom. In de bijlage staat verdere informatie.

Begin College Niet-Westerse Filosofie

Na de aankondiging in de vorige Advaita Post nu nog even kort: op 15 maart a.s., dat is volgende week, begint in Rotterdam een serie van 10 colleges Niet-Westerse Filosofie. De Afrikaanse, Indiase, Chinese, Japanse en Islam-tradities komen aan de orde.. Belangstellenden van buiten kunnen dit college volgen door alleen dit te betalen. Informatie: secr. FdW-EUR tel. 010-4088963.

Douwe Tiemersma

Eerste bijlage

De directe weg 1
in: Nieuwsbrief  VYN, 1998

Van yogaleraren en -leraressen mag je verwachten, dat ze zich bezig hebben gehouden met de doelstellingen van yoga. Wanneer je anderen iets wilt leren, zul je in ieder geval een inzicht moeten hebben in de doelstellingen van het leerproces en deze zelf moeten hebben verwezenlijkt. De moeilijkheid van yoga is echter de aanwezigheid van vele niveaus, elk met een eigen doelstelling (ontspanning van de armspieren, uitvoeren van een bepaald pranacircuits, enzovoort), en de vervlechting van niveaus en doelstellingen, wanneer de essentie van yoga wordt benaderd. Dan blijken de technieken op lager niveau niet meer van direct belang, terwijl de doelstellingen nauwelijks of niet meer kunnen worden omschreven. Toch is het nuttig, wanneer je niet op een lager niveau van yoga wilt blijven staan, om je direct zoveel mogelijk op de essentie van yoga te richten. Het zal dan blijken, dat allerlei moeilijkheden op lagere niveaus als sneeuw voor de zon verdwijnen. Daarom wordt hier iets over de essentie van yoga gezegd, hoewel woorden gemakkelijk kunnen worden misverstaan. Misschien zullen sommigen er iets in herkennen. Om dit herkennen gaat het.
De essentie van yoga is eenvoudig: het openlaten van de openheid zonder scheidingen. Het is alleen maar een openlaten, want de openheid is er altijd al. Ze gaat aan alles vooraf en blijft, wanneer alles is verdwenen. Niets is vanzelfsprekender en natuurlijker. Hiertoe keer je steeds terug na elke gedachte, na elke waarneming, na elke activiteit, na je leven, als een golf die zich neerlegt in het water. Steeds is er even een differentiatie tot een vorm, dan weer een terugkeren tot de oorspronkelijke staat die nooit verstoord wordt. Waarom zou je hiervoor je ogen sluiten? Waarom de openheid vergeten door gefascineerd te kijken naar de afzonderlijke beelden en dingen. Waarom de openheid opvullen met een ik en anderen, met zijn en met zelf-zijn?
De essentie van yoga is een-voudig blijven: blijven bij het ene, waarvan het ik en het andere slechts betrekkelijke differentiaties zijn, steeds nieuwe scheppingen uit het niets. Daarom moet yoga ook eenvoudig blijven, wanneer je de essentie tot zijn recht wil laten komen. Hoewel er vele verschillende soorten technieken zijn, elk met zijn eigen nut, zul je ze steeds in hun betrekkelijkheid moeten zien. Je zult door hen heen daarop gericht moeten blijven waarvan je vermoedt dat het met de essentie heeft te maken. Dit wil zeggen dat je zoveel mogelijk in de een-voud blijft. In dat geval krijg je een duidelijk besef waar het in de yogatechnieken om gaat en dit besef betekent een omwenteling. Wanneer je je de essentie volledig realiseert (bewust wordt), is er de volledige realisatie (verwerkelijking) van de essentie. Je alleen hierop richten, je hiervoor openstellen en je niet af laten leiden, ook niet door allerlei mooie yogatechnieken en -ervaringen, is 'de directe weg'.
De essentie van yoga is eenvoudig, open zijn, ook wanneer er yogalessen worden gegeven. Deze zijn waardevoller, naarmate de essentie van yoga er meer in aanwezig is. Het is de sfeer van  openheid die de belangrijke veranderingen mogelijk maakt. Yoga is geen handwerk waarmee een toren naar de hemel gebouwd kan worden. De beweging die er lijkt te zijn wordt niet veroorzaakt door werk van onder af, maar meer door zuigkracht van boven. Het is als een oneindige vacuüm-ruimte, waarin de samengeklonterde materie vervluchtigt, sublimeert. De yogaleraar/lerares zal des te meer de doelstelling van yoga bevorderen, naarmate hij/zij zelf open ruimte is. In deze ruimte gaat men pas de eigen beperkende concentraties zien en de mogelijke eenvoud. Zich op dit inzicht toeleggen is de directe weg, die direct ten einde is, wanneer men er zich volledig aan over geeft.

Douwe Tiemersma