4-11 Wat heb je werkelijk nodig? Niets toch? Je bent en blijft jeZelf

Verhuizing en vakantie
De vorige Advaita Post was van 13 mei. In de tussengelegen tijd waren andere dingen gaande dan een AP maken: een verbouwing en een verhuizing. Zo stroomt alles verder, inclusief het oude opruimen en achterlaten en het nieuwe ingaan. Zo gaat dat voortdurend tot het ophoudt. Voor zijn overlijden zei Bertus: “Het is als definitief met vakantie gaan.” Eigenlijk zijn we altijd al definitief met vakantie. Daarom zijn de veranderingen betrekkelijk. In wezen verandert er niets. Een verhuizing is als het aantrekken van andere kleren. Op vakantie besef je hoe weinig je nodig hebt. Wat heb je werkelijk nodig? Niets toch? Je bent en blijft jeZelf.
Een goede vakantietijd gewenst.
O ja, het nieuwe privé-adres: Graaf Florisweg 101, 2805 AH Gouda. Telefoon, e-mail e.d. blijven gelijk.

De bijlage bevat het tweede en laatste gedeelte van Patricia’s interview met Odile.

Op Kalender staat voorlopig niets. Vrijdag a.s. begint de eerste retraite op Schiermonnikoog, de 23e de tweede. Begin september starten de reguliere activiteiten weer.

Tekst

Gesprek op Schiermonnikoog 2 februari 2003, deel 3
De beperktheid van het denken

Het is duidelijk dat het gaat om die Stilte waarover je niets kunt zeggen. Elke uitdrukking is eenzijdig. Alles wat je erover bedenkt is fout.

Het denken verstrikt je. Bij die koanachtige dingen merk je dat er geen gedachten meer zijn. Aan de ander kant komen die gedachten weer vanzelf. Ik kan er niets aan doen dat ik gedachten heb. Gedachten horen er ook bij. Ze zijn er gewoon. Ze brengen niets, maar ze zijn er wel.
Alles wat je denkt over de hoogste waarheid is fout, omdat gedachten beperkt zijn binnen een denkkader. Ze hoeven niet weg, het gaat erom ze in hun beperktheid te doorzien en om je daaraan niet zomaar uit te leveren. Meestal is er een vorm van denken waarin je zelf helemaal meegaat in het denken. Met het denken ben je meestal druk bezig. Je bent dan op mentaal vlak geweldig actief. Daar ben je zelf aanwezig met een bepaalde identiteit. En je gelooft in de werkelijkheid die je je voorstelt. Doorzie de aard van het denken, en zo de aard van jezelf. Doorzie die betrekkelijkheid van jezelf als denker en van je denken, dat, wanneer je het ene denkt, je meteen het andere ook zou moeten denken. Je doet een uitspraak: de veerboot vaart. Toen je in de boot aan tafel zat te praten, bewoog de veerboot helemaal niet.

De veerboot komt toch in de haven aan?
Ja wel, maar dan maken we een verhaal over de veerboot die aankomt. Zo kunnen we allerlei verhalen maken. Het gaat om de betrekkelijkheid te doorzien van het denken met al zijn verhalen. Natuurlijk mag het denken er zijn. Alleen, de kracht van de beelden en verhalen om zich voor te doen als de hoogste werkelijkheid, die moet je doorzien.

Het is een egospelletje.
Het is meestal een spelletje dat serieus wordt genomen, want mensen geloven dat dat de hoogste werkelijkheid is. Moet je kijken wat voor ellende dat geeft. Zie hoe dat zit. Het denken deelt alles in hokjes in: beweging - geen beweging, doen - niet doen. Dat zijn de fundamenten van het denken. Bij die indeling heb je een verkramping, een machtsuitoefening en kunstmatigheid. Dat zul je geweldig scherp moeten zien. Daarvoor heb ik een paar aanloopjes laten zien. Ga maar met het denken mee. Wanneer je dat doet, ontmoet je allerlei problemen. Je komt dan bijvoorbeeld tot het inzicht in de relativiteit van de beweging en het niet kunnen vaststellen van de beweging op het tijdstip nu. Wat doet het denken ermee? Het zegt dat het probleem niet is op te lossen. Ga dan terug naar de ervaring zelf. In de ervaring is er steeds weer opnieuw een schepping uit het niets en het door elkaar lopen van de tegenstellingen die het denken schept: beweging - geen beweging, verandering - onveranderlijkheid.

Ik zit bij een helder bewustzijn nog te denken. Hardnekkig is dat, een tropische zweer.
Besmettelijk is het ook. Je praat vanuit je denken met anderen. Moet je kijken naar de media. Het beïnvloeden van het denken staat daarin centraal. En dat gebeurt ook.

Elke dag lees ik in de krant wat ik wil.
Er is ook de eigen vormgeving. Wanneer je dat heel goed doorziet, blijven het lezen en denken doorzichtig en betrekkelijk.

Je moet blijven denken over het denken.
Nee, het is een direct besef, dat je niets met de denkinhouden hebt te maken. Het denken mag rustig doorgaan, maar het heeft geen beperkende kracht meer. De denker is een goochelaar. Op een gegeven moment weet je hoe die de illusie voor elkaar krijgt. Mijn zoontje wilde eens goochelen. Natuurlijk zie je hoe hij het balletje wegmoffelt. Het is ontroerend. Toch speel je mee, want het is een spelletje. Maar, wanneer volwassenen zitten te denken, mag het geen spel meer heten want het voorgestelde is zogenaamd de werkelijkheid. Daar geldt echter hetzelfde voor. Je ziet mensen gewichtig praten op de TV met een bepaalde intonatie en woordkeuze, je ziet de achtergrond daarvan. Je doorziet de illusie, precies zoals bij het goochelen van het jongetje.

Je diskwalificeert de wetenschap.
De wetenschap diskwalificeer ik alleen voor zover die de pretentie heeft meer dan een spel met relatieve resultaten te zijn.

Die pretentie heeft ze.
Ja, die diskwalificeer ik.

Je zit zelf ook in de wetenschap.
Op een marginale plaats. Het is best dat mensen spelletjes doen, alleen moet je direct zeggen wat de grenzen daarvan zijn. De grenzen van de wetenschap blijken erg nauw te zijn. We hebben het gehad over het lichaam. Wat is de waarheid van het lichaam?

Ik weet het niet.
Nee, ik ook niet. Wanneer je zegt: het is die materialiteit met atomen, moleculen, weefsels, enzovoort?

Dat is een idee. Dat heb ik ook geleerd.
Precies. Je kunt daarin meegaan, maar dat vereist wel een alertheid. Voordat je het weet, zit je bloedserieus met anderen daarover te praten vanuit de ideeën ‘de wetenschap levert echte kennis’, ‘de wetenschap gaat vooruit’, ‘de wetenschap brengt de goede toekomst’. Dat soort dingen. Dan is het tijd om ‘nee’ te zeggen.

Bijlage

Steeds meer blijf ik in de open ruimte hangen
Interview met Odile de Westphalen - Deel 2
door Patricia van Bosse

Kan je iets vertellen over de ontwikkeling tijdens die jaren dat je bij Douwe bent?
Hoewel ik wel verlichtingservaringen heb gehad, is de ontwikkeling bij mij eigenlijk steeds geleidelijk gegaan. Er is nooit één heel grote doorbraak geweest waarbij alles in een klap weg was. Altijd is het heel geleidelijk geweest, en meteen was er ook de integratie. Ik zei al ik vergeet heel veel, ik heb wel eens een tijdje een dagboek bijgehouden. Als ik dat dan later weer lees, dan denk ik ja dat was er ook, dat was ik helemaal vergeten. Ik leef heel erg in het nu en van het verleden verdwijnt veel.
Dat is altijd zo geweest. Ik zie de ontwikkeling als een doorgaand proces, het verandert nog steeds en uiteindelijk wordt het steeds lichter en steeds duidelijker. Hoe het verder zal gaan weet ik niet.
Het was begin '97 dat ik voelde dat er een diepere doorbraak was. Daarvoor is er ook veel gebeurd, maar dat ging minder diep. In die periode zijn er veel veranderingen geweest. De relatie met mijn man was niet meer vanzelfsprekend en we zijn uit elkaar gegaan. Ik ging in die tijd bijna iedere avond een of twee uur mediteren, omdat ik bij mezelf wilde zijn.
Er is toen een tijdlang veel verdriet geweest. Nu is het veel stabieler geworden, er zijn wel eens wat schommelingen, maar niet zo veel. In die tijd wel, toen trokken de wolken soms helemaal dicht en was er maar een klein beetje blauwe lucht. Als ik dan in die wolken zat, dan was er dat heel diepe ellendige, heel diep verdrietige. Toch kreeg ik dan wel weer inzichten. Het heeft een hele tijd geduurd. Mijn enige middel was steeds maar kijken, ook in meditatie steeds maar opnieuw de situatie vaststellen, dat was mijn enige redding. Heel vaak heb ik het gevoel fysiek dood te gaan ervaren, dat liet ik gewoon gebeuren. Op een gegeven moment leer je het mechanisme kennen. Je weet het is niet erg, ik ga wel dood, maar het levert een nieuw leven op. Dan kon ik het veel meer accepteren. 's Nachts ging ik ook veel mediteren, ik voelde dat het goed voor me was. Het was geen prettige tijd. Schommelend van diep verdriet tot extatisch gelukkig en alle schakeringen van het gevoelsleven er tussenin, ik werd er ook wel eens stapelgek van.

Was er iets specifieks in die problemen of was dat niet belangrijk?
Het had zeker te maken met angst en de vroege relatie met mijn ouders. Eigenlijk was het een heel diepe verlatingsangst. Als dat vastzit aan een persoon is dat een blokkade. Dan moet je vertrouwen hebben in het grotere, maar ik was altijd bang dat ik alles zou verliezen.
Het was alsof ik ik weet niet hoeveel levens moest loslaten, dat er zoveel diepe, donkere dingen oplosten. Ik voelde dat dan helemaal door mijn lijf, en uiteindelijk ebde het weg. Soms kon ik het koppelen aan iets wat ik had meegemaakt, maar vaak helemaal niet. Er leek op een of andere manier iets mis te zijn gegaan voor de geboorte wat te maken had met die verlatingsangst, zo voelde dat voor mij. Het was zo diep dat ik er niet bij kon blijven.
Vroeger had ik vaak een bepaalde droom, die ik ook al als kind van een jaar of tien heb gehad. Ik kwam dan in een sfeer terecht die heel erg benauwd was, verschrikkelijk benauwd. Later heeft de pranayamacursus me veel geholpen om blokkades op te lossen en ook de meditatie. Op een bepaald moment heb ik die droom nog een keer gehad. Toen kon ik er goed naar kijken en het laten gebeuren. Ik had de indruk dat het ging om het moment vlak voordat 'de ziel' in een soort trechter terecht komt en in het lichaam duikt. Dat moment was vreselijk, doodsbenauwend. Ik keek er naar en ik zag het gebeuren, toen ebde het weg en daarna was het niet meer zo beangstigend.
Ik vroeg me ook altijd af waarom ik hier op aarde was, ik zou hier helemaal niet willen zijn. Ik heb momenten gehad in diepe problemen, in diepe angst dat ik zelfmoord wilde plegen. Ik heb nooit een poging gedaan. Het was natuurlijk een vlucht en met mijn zoon Ivo was het niet aan de orde. Maar wat wilde ik graag verdwijnen. Het leven gaf immers de problemen, als je alleen in het bewustzijn was, als je alleen daar kon leven was er geen probleem. Als het leven alleen maar lijden is, waarom zou ik op aarde blijven?
Als je je gaat realiseren dat je Bewustzijn bent, verandert dat. Leven en dood spelen dan geen rol. Je bent Dat en het leven is er ook, blijkbaar gaan de dingen zoals ze gaan. Ik heb inderdaad een zoon en ik zou niet eens zeggen dat het moederschap een zin aan het leven geeft, maar het is voor mij nu een gegeven hier op aarde. Bepaalde taken zijn er nu eenmaal en die doe je.
De energieën hebben zich geleidelijk aan getransformeerd, alles is lichter geworden, veel ijler dan vroeger. Het is zoals dat voorbeeld van de luchtballon dat Douwe vaak gebruikt: er zijn veel zakken overboord gegaan en nu blijf ik steeds meer in die open ruimte hangen. Niet dat er geen problemen meer zijn, zeker niet in het samenleven met een puber, maar ik accepteer alles meer, blijf meer in mijzelf en alles verloopt prettiger.

Jij bent een van de mensen die er altijd is op de gespreksavonden.
Ja ik geniet er nog steeds van. Er is een verschil met de eerste jaren, toen had ik tijdens de gespreksavonden veel meer vragen. Er waren altijd dingen die ik niet goed begreep. Het was belangrijk om dingen te belichten die niet zo duidelijk waren. Tegelijkertijd was er op zo'n gespreksavond het proces van oplossen, omdat ik me meditatief opstelde en dan waren er de woorden, maar tegelijkertijd het gevoel dat veel oploste in een bepaalde sfeer. Dat gebeurde elke keer. Het is een soort instelling die je op een gegeven moment automatisch hebt, het gericht zijn op de hoogste notie die je hebt van helderheid en openheid, daarop gericht blijven en steeds kijken. Op een gegeven moment voel je dat er iets gebeurt, dat er dingen oplossen zonder dat je eigenlijk weet wat en dat gebeurt steeds op een subtieler vlak dan vroeger. Dat subtielere is duidelijk voorbij de woorden, ik voel het op energetisch vlak. Tegelijkertijd is er dan inzicht in bepaalde ervaringen, 'o dat zag ik eerder niet'. Het is eigenlijk een soort zelfmeditatie, de adem is bijna gestopt, het lijkt een soort samadhitoestand, er is geen tijd, alleen open zijn. En steeds meer stilte, dat gedachteloze is ook een aspect van wat er gebeurt.
En dan is er natuurlijk ook de sfeer, de eenheid met de mensen. Ik ken veel mensen al zo lang en ik vind het heel leuk, prachtig dat iedereen anders is en dat er toch die enorme eenheid is, daar geniet ik echt van. En dat er zo'n goede sfeer is dat er zoveel dingen kunnen gebeuren. Ook zijn er momenten dat het contact met iemand minder goed is, maar als je toch in die openheid blijft, merk je dat het op een bepaalde manier toch weer bij elkaar komt. Het is heel apart hoor, zo'n groep. Ik weet niet hoe het verder zal gaan. Het is mooi dat iedereen bepaalde eigenschappen heeft en die kan ontplooien. En van het samenwerken geniet ik altijd erg.
Ten opzichte van Douwe probeer ik steeds te testen dat het accent in de relatie steeds meer op het absolute in plaats van het persoonlijke komt te liggen. Ik merk dat er steeds meer op het onpersoonlijke vlak gebeurt. Dat soort verschuivingen gaan heel geleidelijk, het gaat vanzelf als er meer wordt losgelaten. Het is niet goed te benoemen, maar dat is ook niet zo nodig, je kunt het voelen en weten dat het goed is.

Is er in je dagelijkse leven veel veranderd in de loop van de tijd?
Met Ivo vind ik het wel moeilijker om patronen los te laten dan in andere relaties. In het moederschap heb ik dat beschermende erg sterk, er gebeuren dingen waar ik me verantwoordelijk voor voel dat het zo goed mogelijk verloopt en dat hij zo min mogelijk schade oploopt. Ik zou het nog meer kunnen loslaten. Ik ga er niet te veel in roeren, de oplossing is steeds meer in mezelf zijn, steeds meer loslaten dan gaat de rest ook goed. Maar wel de veranderingen die nodig zijn doorvoeren. Kinderen zijn ook gewend aan een bepaalde houding en accepteren niet dat je dingen anders doet. Dat is niet altijd eenvoudig, je krijgt vaak een reactie.en soms moet je echt wat doorbreken. Ja dat je voor je kind toch het beste wil, dat zit er zo in, het gaat zo automatisch, maar het is toch goed er bewust van te worden. Met partners zijn gewoonten en patronen ook moeilijk te veranderen, maar toch zit je met volwassenen meer op hetzelfde niveau.

Je geeft de open meditatieavonden op het Advaitacentrum op vrijdagavonden.
Daar komt een klein groepje mensen. Sommigen hebben een meditatiecursus bij Douwe gevolgd en willen blijven oefenen, anderen komen uit een andere hoek, iemand heeft bijvoorbeeld Zen gedaan maar die voelt zich ook thuis in deze groep.
We beginnen altijd met losmaakoefeningen, enige yoga en ademoefeningen en glijden dan langzamerhand de meditatie in. Het is een heel ontspannen en liefdevolle sfeer. Iedere keer vergeet ik mijzelf, is er geen tijd en geen ruimte meer. Heerlijk!
Aan het einde mag iedereen formuleren wat hij of zij heeft meegemaakt tijdens de meditatie. Als het nodig is komen er dan aanwijzingen, verduidelijking of uitleg over het proces.

Daarnaast geef je ook een meditatiecursus.
Ook bij het geven van de meditatiecursus vergeet ik mijzelf en ben ik honderd procent bezig met wat er gebeurt met de cursisten. We beginnen altijd met hoe het iedereen is vergaan, iedereen heeft een eigen verhaal. Wat mij betreft is het alleen maar weerspiegelen wat de mensen zeggen en soms enige raad geven. De sfeer is heel liefdevol en vertrouwd, zodat ze zichzelf durven zijn. Het belangrijkste is er op dat moment te zijn, ik hoef bijna niets voor te bereiden, het gaat eigenlijk helemaal vanzelf. Dat is wat ik me altijd had voorgesteld van ideaal lesgeven.
Vroeger heb ik franse les gegeven op de universiteit en ook aan volwassenen. Literatuur vond ik zo leuk dat ik er helemaal in op ging en dan ging het lesgeven heel goed, maar bij de andere lessen had ik altijd de twijfel of ik het niet beter had kunnen doen, dan zat ik niet in die stroom.

Je gaat nu ook een cursus vrij dansen geven?
Dat is een experiment. Vanuit een meditatieve sfeer kan je de vrijheid ervaren die de energieën geven als zij vrij stromen. Het is dan heerlijk om de bewegingen vanzelf te laten ontstaan op het ritme van de muziek. Volgens mij vindt vrijwel iedereen het eigenlijk leuk om beweging te ervaren en te kijken wat voor mogelijkheden er zijn om vanuit jezelf spontaan te bewegen. Muziek en beweging vloeien dan in elkaar en het is heerlijk om te doen. Nu het centrum op de Crabethstraat er is, zijn dat soort activiteiten mogelijk.