Examenstress te lijf met innerlijke glimlach

Door Anne Kompagnie
AD Het Groene Hart, 23 januari 2009
GROENE HART - Een stel havo-5-meiden komt met een hoop bombarie het lokaal binnen. Ze zijn net uit hun proefexamen biologie gehaald om de meditatieles te volgen in de gymzaal van de Goudse Waarden.
Leerlingen van de Goudse Waarden tijdens hun les in meditatietechnieken.
,,Maar die biologieles was ter voorbereiding op het examen!'' zegt een meisje verontwaardigd. Wiskundedocent Taco van Popta antwoordt nuchter: ,,Dit ook.''
Het leven van deze leerlingen is hectisch. De meeste dagen zitten bomvol, momenten van rust en stilte zijn ver te zoeken. ,,Nogal wat leerlingen zijn behoorlijk opgefokt, de sfeer is - net als op alle andere scholen - tamelijk hyperactief,'' merkt Van Popta. ,,Op school komt van alles op ze af en dat stopt niet als de lessen zijn afgelopen. Als de tentamenweken eraan komen, neemt de spanning toe. Bij een examen is dat nog veel sterker.''
Meditatiedocente Pia de Blok uit Hellevoetsluis kent de verschijnselen. En de manier om de stress in je lijf een halt toe te roepen. Ze merkt dat de mens op steeds jongere leeftijd te maken krijgt met een overdaad aan spanningen en geluid. ,,Uit onderzoek bleek dat zelfs kinderen op de crèche al last hebben van stressverschijnselen.''
Pubers hebben nauwelijks rust om zich heen, zelfs in het stiltelokaal wordt nog wel gekletst. ,,Ik ben gespannen. Ik heb het druk met school en privédingen, vermoeid. Slaap weinig. Te druk met alles en geen tijd voor mezelf kunnen vinden,'' schrijft een leerling van de meditatielessen.
Het liefste zou De Blok er eigenhandig voor zorgen dat de samenleving wat rustiger werd. ,,Maar dat gaat mij niet lukken. Dus bied ik mogelijkheden om de rust in jezelf te vinden.''
De Blok trekt steeds vaker het land in om met schoolklassen te mediteren, van een groep studenten van de Hogeschool Rotterdam tot kinderen uit groep 8 van de basisschool. ,,Bijvoorbeeld ter voorbereiding op de Citotoets. En op de Goudse Waarden werken we toe naar het eindexamen.''
In een cluster van acht lessen leren jongeren hoe ze hun gedachten, spieren en ademhaling onder controle kunnen krijgen. Ze leren nieuwe technieken toepassen, waardoor ze hun 'innerlijke glimlach' aan kunnen roepen. ,,Zodat ze wanneer het echt nodig is een mentale pitstop kunnen nemen,'' legt De Blok uit.
Dat kan onder meer door het oproepen van een zogenaamd 'wow-moment'. ,,Stel: je bent bezig met je examen wiskunde, ziet de opgaven en raakt in paniek omdat opeens alles te veel en te moeilijk lijkt. Neem dan even een mentale pauze, door aan een plek en een moment te denken waarop je je heel compleet en prettig voelde. Voor mij is dat een vakantie in de Dordogne, een zinderend hete dag, waarin ik een onder de schaduw van een boom een boek las. Vervolgens druk je de duim en wijsvinger stevig tegen elkaar, om het moment goed voor de geest te halen, te herleven haast. Probeer je weer te voelen zoals toen en ga met die gemoedstoestand verder aan je toets.''
De leerlingen van de Goudse Waarden hebben zelf gekozen de meditatielessen van De Blok bij te wonen. ,,De vraag is wel wat hun motivatie is,'' stelt docent Van Popta. ,,Willen ze echt met zichzelf aan de slag? Of denken ze zo op een gemakkelijke manier aan studiepunten te komen?''
De intenties van leerling Maarten Koppen (18) zijn zonder meer serieus. Het is dan ook niet zijn eerste kennismaking met meditatie. ,,Een paar jaar geleden heb ik al een cursus gevolgd, omdat ik me rustiger wilde voelen. Mijn voornaamste klacht was dat mijn ademhaling te hoog zat. Door die oefeningen is het me gelukt die ademhaling weer terug te krijgen in mijn buik.''
Een aantal maanden voor het eindexamen wil hij de balans in zijn hoofd hebben om alle stof goed te kunnen opslaan en toe passen wanneer nodig. ,,Ik zie mijzelf geen pitstop maken midden in het eindexamen, maar hoop dat ik gewoon de rust behoud om niet te nerveus te worden wanneer de toetsen straks worden uitgedeeld.''
Wat De Blok betreft zouden veel meer scholen gebruik moeten maken van de expertise van meditatiedocenten. ,,Ontspannende leerlingen zorgen uiteindelijk ook voor ontspannende leerkachten. Daar knapt de hele school van op, het is de investering meer dan waard.''