2014/03 Je bent alles en toch is er vrijheid, omdat alles is losgelaten

Tekst satsang 

Uit een advaita gesprek met Douwe Tiemersma. Gouda, retraitedag 30 augustus 2009, middag
 
Blijf bewust van wat er bij jezelf gebeurt wanneer je gaat zitten en het stil wordt. Zie wat er gebeurt wanneer je dit laat doorgaan. De verruiming van je eigen zelfzijn zet zich helemaal door, als je blijft in je bewustzijnsruimte. Ook al is er maar een miniem stukje bewustzijn, de opening gaat oneindig door. Het bewustzijn blijft altijd groter dan het gegevene: de vorm, het verschijnsel, het veld. Als het veld groter wordt, ervaar je je in je bewustzijn steeds ruimer. Als je bewustzijn oneindig groot wordt, gaan in die grote ruimte de vormen vanzelf oplossen. Dat proces van openen en oplossen gaat oneindig door.
 
Als je eenmaal het oneindige van je eigen bewustzijn hebt ervaren, besef je dat het vanzelfsprekend is dat dat proces doorgaat, want het bewustzijn is nu eenmaal oneindig. Dus laat het doorgaan. Dan kom je pas tot je natuurlijke zelf. Dat zelf duidt op dat wat vooraf gaat aan al die mogelijke vormen van en in tijd en ruimte.
 
Wanneer de helderheid van bewustzijn verdwijnt, komen de oude patronen maar al te gemakkelijk weer op de voorgrond. Daarom is het nodig dat er helderheid blijft, de ruimte van bewustzijn. Dan blijkt duidelijk wat je niet bent en wat je wel bent. Dat zul je zelf voortdurend moeten vaststellen. Daaraan zul je je moeten toewijden. De ontwikkeling gaat soms langzaam, soms heel snel. Maar steeds is er het besef: mijn zelfzijn als bewust-zijn is oneindig en niet afhankelijk van tijd en ruimte. Daarin alles loslaten, dat is overgave. In feite ben je die openheid allang. Het is alleen de onwetendheid die verdwijnt.
 
De nevels trekken op. Maar ook al verdwijnen de nevels en de wolken niet direct, je hebt altijd de mogelijkheid om terug te keren naar de ruimte boven de wolken. Iedereen die wel eens een transcontinentale vlucht heeft gemaakt, weet dat je dan boven het weer zit. Daaronder kan best nog wel een donderwolkje zitten, maar dat doet er niet toe. Zie dus dat het van je standpunt afhangt wat je waarneemt. Als je een ‘laag’ standpunt inneemt, weet je dat je ‘in het weer’ zit en dat je te maken hebt met de afwisseling van regen en zonneschijn, met de wisseling van je buien, je stemmingen. Maar als je klein beetje naar boven gaat, merk je dat je ruimte helder is en blijft. Daaronder heb je het weer met lage en hoge drukgebieden. Dat is allemaal niet te voorspellen, zelfs niet door het KNMI. Je ziet het aan en je kunt het loslaten. Dan is er een natuurlijke situatie. Zo gaat het met het leven: er is regen en zonneschijn. Maar je laat het vrij.
 
Als bewust-zijn ben je de heldere ruimte waarin de verschijnselen komen en gaan. Dat geeft aan dat die verschijnselen niet verschillend zijn van jezelf én dat je er niet in opgaat. Het leven is een groot geheel van energieën en krachten. Dat leven ben je, maar je gaat je daar niet op blind staren en je gaat er al helemaal niet in duiken. Dat doe je als je een standpunt daarbinnen inneemt. Dat betekent een identificatie met jezelf op die plaats. De vrije ruimte is dan verdwenen.
 
Als je eenmaal iets hebt ervaren van vrijheid dan zie je de betrekkelijkheid van de wereld en het leven, je ziet het gevaar van illusie die erin zit. De wereld en het leven zijn geen illusie. Het geloof dat die wereld en dat leven absoluut zijn, dat alles daarin zo ernstig is dat daar alles van afhangt, dát is een illusie. De wereld is niet absoluut, alleen al omdat  het een tijdelijke wereld is.
 
In de helderheid is er non-dualiteit. Je bent alles – intern - als eerste persoon en toch is er vrijheid, omdat alles is losgelaten. Dan maakt het niet meer uit of er verschijnselen of geen verschijnselen zijn. Als er een schepping is, is er de immense rijkdom en pracht van de schepping. Dan is er ook de duidelijke zijnservaring dat alles één is. Besef goed wat dat betekent. Wanneer de wereld er is en je beseft dat alles één is, dan betekent dat dat je zelf er ook volledig één mee bent.
 
In je bewust-zijn is dat inzicht heel duidelijk: zo zit het. Op het niveau van het mentale is er een duidelijke kennis. Op het niveau van het gevoel is er een eenheidsgevoel, een liefdesgevoel. Alles kun je dan accepteren in liefde als jeZelf. Zie het maar duidelijk, dan verdwijnt elke twijfel, dan verdwijnt elke weerstand. De nevel trekt op. Je stelt vast: zo zit het.
 
Als je op mentaal niveau gaat zitten, komen er voortdurend vragen en problemen op. Wanneer je allerlei dingen apart gaat benoemen, scheidingen aan gaat brengen, er aparte concepten van gaat maken en dan ook nog eens die concepten gaat verabsoluteren, ja, dan snap je er niets meer van. Dan wordt bijvoorbeeld de relatie tussen lichaam en geest een ondenkbare kwestie. Wanneer het gaat over mens en milieu en je gaat eerst een scheiding aanbrengen tussen de natuur en de mensen die de natuur kunnen overheersen en manipuleren, ja, dan krijg je moeilijkheden. Intern is er geen scheiding. Er is één geheel van het zijn, van het leven. Wanneer je eerst een concept van God en dan een concept van de mens gaat maken, ontstaan er allerlei theologische problemen waar mensen al millennia mee bezig zijn. Want hoe zit het dan met de ‘Goddelijke mens’, zo iemand als Jezus? De islam is dan consequent. Daarin wordt gezegd: ‘Er is een absolute scheiding tussen mens en God. Jezus was gewoon een profeet.’ Wanneer je die hele conceptualisering nu eens laat rusten en zelf gaat ervaren, dan moet je vaststellen dat er helemaal geen grenzen zijn tussen wat eerst zo gescheiden werd. Je kunt zien dat er in de grote religies ook altijd een bepaald besef is van dat oorspronkelijke. Maar al die verschillende vormen van conceptualisering en de verabsolutering daarvan, geven steeds weer problemen.
 
Wanneer een persoon zich inbeeldt dat hij God is, wordt dat in het christendom als een grote zonde betiteld. Natuurlijk is dat terecht. Wees eerlijk. Pas wanneer er werkelijk geen scheidingen meer zijn, is er de volledige liefde die mystieke eenheid betekent.
 
Blijf helder bewust, dat is het enige wat je kunt doen. Zodra de dufheid toeslaat, pik je zo weer oude patronen op. Wanneer je helder blijft, manifesteert de oorspronkelijke non-dualiteit zich vanzelf.
 

Boekbespreking

Eind december is het laatste boek van Douwe verschenen:

Satsang
Hoe zit het met jezelf?
 
Dit boek is een bloemlezing van satsangs gehouden door Douwe Tiemersma. Bijeenkomsten waarin hij als advaitaleraar de kern van het advaita inzicht doorgeeft. De satsangs beginnen met een inleidende meditatie, gevolgd door de mogelijkheid vragen te stellen en Douwe’s antwoorden. Zijn teksten, audio-opnamen en YouTubefilmpjes, zijn terug te vinden op: www.advaitacentrum.nl

Satsang wil zeggen: bijeenzijn in openheid. De gesprekken zijn gericht op de bewustwording van je meest eigen sfeer, je ware aard. Dat is de sfeer van volledige ontspanning en volkomen helderheid: de openheid zonder scheidingen, de afwezigheid van tweeheid (a-dvaita of non-dualiteit). De bewustwording vindt plaats door terug te gaan naar je eigen ervaring, de ervaring van je eigen situatie.

De non-dualistische visie staat centraal in de traditie van de Advaita Vedanta, die teruggaat op de Upanishaden (8e eeuw v. Chr.). Een van de grootste advaitaleraren in de vorige eeuw was Shri Nisargadatta Maharaj. Douwe Tiemersma had het voorrecht niet alleen hem te ontmoeten in Bombay, maar ontving ook zijn inwijding van hem. Dit is zondermeer van grote betekenis geweest en sinds 1980 hield hij dan ook zelf wekelijkse advaita-gesprekken, retraites en cursussen. 

Zijn telkens terugkerende thema was: openheid, en wel in meest radicale zin, met de steeds opnieuw terugkerende vraag: hoe zit het met jezelf? De voortdurende nadruk op zelfmeditatie en het belang van het samengaan van inzicht en het leven in de praktische wereld, stonden hierin centraal. 

Douwe Tiemersma (1945-2013) was biologiedocent aan Pedagogische Academies en daarna docent wijsgerige antropologie en interculturele filosofie aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam, waar hij ook op symposia de advaita belichtte. Hij gaf sinds de jaren '70 yoga en meditatie. In de benadering van zijn lessen legde hij een steeds duidelijker accent op de Advaita Vedanta. Zijn activiteiten resulteerden in 2000 in de oprichting van het Advaita Centrum in Gouda. Daarnaast schreef hij vele boeken en talrijke artikelen voor onder meer het tijdschrift Inzicht, waarvan hij medeoprichter en eindredacteur was. Douwe schreef ook het Voorwoord in “I AM THAT” van Nisargadatta. 

"Douwe Tiemersma verbond op unieke wijze spirituele praktijk met filosofische reflectie”, dr. Bruno Nagel (SCFA).
 
2013 | Paperback |352 pag. |Omslag fullcolor, binnenwerk met foto's; zwart/wit|Uitgeverij Advaita
ISBN: 9789077194102
Prijs: € 29,90  
Te koop bij alle boekhandels en: www.advaitauitgeverij.nl
 
 

Verhuur ruimte

Sinds februari 2014 is Stichting Openheid niet meer gevestigd in het Advaita Centrum op de Fluwelensingel 53 in Gouda. Deze ruimte kan nog wel gehuurd worden voor allerlei activiteiten in overleg met Odile de Westphalen, tel. 0182-373427.
Meer info.

De activiteiten die hier worden georganiseerd vallen niet onder de verantwoordelijkheid of supervisie van het bestuur van Stichting Openheid. De enige activiteiten die nog doorgaan namens Stichting Openheid zijn deze website, de Advaitapost en de uitgeverij www.advaitauitgeverij.nl.