De bron van het zijn. Bespreking in Inzicht.

Boekbespreking
Nisargadatta Maharaj, De bron van het zijn 
Uitgeverij Advaita,  ISBN 978-90-77194-07-2     
128 blz., € 15, 90

In: InZicht 12 nr. 2 (mei 2010), p. 42


Dit boek is een neerslag van gesprekken met Nisargadatta Maharaj in de periode 1979 – 1980, juist voor zijn overlijden in 1981. Er zijn een paar teksten die ten dele het niet in het Nederlands vertaalde “Seeds of consciousness” (New York 1982) overlappen. De rest van de gesprekken zijn nog niet in boekvorm verschenen. Douwe Tiemersma bewerkte zorgvuldig de Engelstalige manuscripten van Jozef Nauwelaerts van wie de meeste geluidsopnames zijn.
In de inleiding vermeld Douwe een korte biografie over het leven van Nisargadatta Maharaj. Dat maakt het boek ook toegankelijk voor degene die nog niet van Nisargadatta gehoord hebben. Nisargadatta raakte in 1973 bekend met het boek ‘I am that’. Veel westerlingen trokken naar India om hem te bezoeken. Wolter Keers noemde Maharaj ‘de Oude Tijger van Bombay’. Door zijn briesen werden gekoesterde ideeën, overtuigingen en dogma’s weggeblazen. Degene die vasthielden aan hun meningen en opinies verdwenen met de noorderzon, maar bij de meeste die bleven ontstond een diep inzicht. Maharaj sprak vrijwel uitsluitend over de essentie van zijn boodschap: keer terug naar het gevoelsmatig besef ik-ben, totdat je dit eerste-persoons-zijn, zonder invulling en zonder grenzen, intern duidelijk ervaart. Bij meditatie op het ik-ben is er een steeds verder loslaten van de verschijnselen waarmee ‘ik’ geïdentificeerd was. Deze verschijnselen zoals het lichaam, emoties en gedachten, worden dan herkend als objecten waar het ik vrij van is. Dit boek bestaat uit twaalf hoofdstukken die los van elkaar gelezen kunnen worden. In de periode dat deze gesprekken opgenomen werden, was Nisargadatta al sterk verzwakt door keelkanker. Het spreken kostte hem steeds meer moeite. Daarom was zijn benadering kernachtig en to the point. Zijn doel was om de vraagsteller te brengen naar een staat voorafgaande aan condities. Alle overbodige franje werd weggelaten, alleen de essentie bleef over. Je kan hem vergelijken met een chirurg die alle kankerplekken wegsnijdt. Zo zegt hij tegen een bezoeker: “Als je zegt dat je getuige van iets bent, is er nog steeds een identificatie met het lichaam en de geest. Bewustzijn wordt zelfbewustzijn. Dat is de getuige. Als er geen zelf is waarvan je je bewust bent, is er geen getuige-zijn van iets”. Dankzij deze nieuwe uitgave kunnen we opnieuw proeven van het heldere en radicale onderricht van deze grote advaita-meester.

Danny Senesael