2011/05 Als de ervaren scheiding met de overledene verdwijnt, is er geen tweeheid en lijden meer

Jaargang 12 nr. 7 (15 mei 2011)

*

Mensen zoeken tevergeefs rust
in wat beperkt is en voorbij gaat.

Nergens vinden ze vrede
dan waar ze zichzelf bewust hervinden
vrij van condities,
vrij van zichzelf.

*


Le silence
Est le seul bruit.
Qui te ramène à toi
Et te dilate.

Stilte is het enige geluid dat je tot jezelf brengt en je ruim maakt.

(gedicht van Guillevic in de zentuin van de trappistenabdij van Orval)


*

Tekst

Sterven en rouwen - het non-dualistische perspectief  (3)
Uitwerking van de inleiding voor Zuylen Uitvaartverzorging, Breda, 18 januari 2009

Het verlies van iemand die je dierbaar was
Niet alleen als  je zelf geconfronteerd wordt met je sterven, ook als er iemand overlijdt die je dierbaar was, is er een grote kans om de non-dualiteit te herkennen. Het fysieke lichaam valt weg, maar is die ander nu echt helemaal verdwenen? Nee. Veel mensen hebben de ervaring dat de ander juist veel dichterbij is dan tijdens zijn of haar leven.
Als je vanuit een lichamelijk standpunt de ander ziet, ben ik hier en de ander daar. Dat is dualiteit. Zie je dat je de ander zo construeert? Natuurlijk ervaar je ook iets anders, vooral als je van de ander houdt. Als je zegt ‘ik houd van jou’, waarop ben je dan gericht? Nu, niet alleen op het materiële lichaam. In dat ‘jou’ van wie ik houd zit een grote diepte. Het zelfzijn van de ander is oneindig en daarop ben ik gericht. Voor zover je deze diepte ervaart, is dit een zijnservaring van ongedeeldheid, van non-dualiteit. Je ziet dus dat die oneindige non-dualiteit in het gewone leven overal aanwezig is. Alleen je moet ze wel herkennen en ook positief bevestigen.
Die sterke nabijheid en non-dualiteit wordt in het alledaagse leven gemakkelijk afgeschermd voor zover er de dualistische constructie is, zolang het fysieke objectlichaam van de ander aanwezig blijft. Als het fysieke aspect van de ander bij de dood verdwijnt, komt dus de onderlaag van nabijheid en eenheid des te sterker aan het licht. Je wordt dan namelijk niet meer afgeleid door het fysieke.  Juist als het fysieke wegvalt, blijkt er een dimensie open te komen waarin de non-dualiteit zich manifesteert. Dan is het duidelijk dat deze non-dualiteit er altijd al was. Augustinus zei al dat een vriend die je niet vaak ziet, je toch een ervaring van nabijheid en blijdschap geeft. Hoe erg het overlijden van de ander ook is, deze herkenning van eenheid wordt door iedereen als positief ervaren. Voor nabestaanden die rouwen betekent deze zijnservaring van stille eenheid, het oplossen van veel zwaarte.

Wie niet weet van sterven, weet niets van het leven
Dit is het parool van deze lezingenserie: dat je weinig weet van het leven, als je niet weet van sterven. In de zin zoals ik het besprak: juist door het (moeten) loslaten van voor jou belangrijke vormen, kwaliteiten, ideeën bij het sterven, komt het leven vrij in zijn grote diepte. Het loslaten betekent een terugkeren naar de bron die je zelf bent, waarbij er een openheid komt voor alles en iedereen. Dit openbreken in bewustzijn en liefde betekent dus een bevrijding in het leven. Er is de realisatie van innerlijke eenheid en deze eenheid is de grote context waarin het leven doorgaat. Dan is er dus ook de bevrijding van het leven zelf. Dan zijn er geen scheidingen meer, ondanks de grote verscheidenheid die er is. Die verscheidenheid wordt opgenomen in de grote non-dualiteit. Dus het is goed om van dat sterven te weten. Pas dan blijkt het leven zich in al zijn volheid en rijkdom, zonder grenzen, te kunnen manifesteren.
Juist aan het eind van het leven is er dus een geweldig grote mogelijkheid om alles los te laten. Juist omdat het dan zo acuut is. Het gaat om alles of niets. Als je dan nog voor het vasthouden kiest, is het direct duidelijk dat dat ontzettend leedvol is. Dat is ook tijdens het leven zo, maar dan is die tegenstelling vaak niet erg duidelijk. Juist oog in oog met de dood is de kans groot de non-dualiteit te realiseren, om afscheid te nemen van het beperkte zelfzijn en om te zien dat het zelfzijn niet vastzit aan begrensde vormen en namen. Deze confronterende dimensie tijdens het leven open laten is een belangrijke meditatieve praktijk.

Rouw en rouwbegeleiding
Rouw is er als er, als je een stuk van je eigen identiteit bent verloren, van je eigen bestaan. Dat geldt voor een deel van je lichaam, als dat geamputeerd is. Dat geldt op dezelfde wijze voor iemand die is gestorven en deel was van je identiteit. De rouw stopt als er een nieuwe identiteit zonder dat weggevallen deel is ontstaan. Daarover is veel te zeggen op het niveau van de persoon die het hiermee moeilijk heeft, maar hier gaat het om het loslaten van de hele persoonlijke identiteit en de herkenning van de omvattende ruimte waarin de beperkingen van identiteit en de scheiding van ik en de ander niet bestaat. Dat loslaten en die herkenning is mogelijk en zij betekenen een bevrijding van het lijden dat in de rouw aanwezig is.
Hoe zou je rouwenden het beste kunnen begeleiden? Dat moet nu duidelijk zijn: door zelf (in) die oneindige openheid te blijven. Dan hoeft er verder niets meer te gebeuren, hoewel er misschien nog wat wordt gezegd. Die openheid is oneindige stilte. Degene die rouwt komt boven de eigen trieste gevoelens uit, omdat ook bij hem of haar de zijnservaring van openheid doorbreekt. De ervaren scheiding met de overledene en met de ‘begeleider’ verdwijnt. Er is dan geen tweeheid en lijden meer.

Mededelingen

Op 25 mei is er de laatste satsangavond voor de zomer met Douwe.

Op zondag 29 mei (niet op de 15e) zal de laatste Stiltedag van het seizoen gehouden worden. Tijd: 10.00 – 16.00 uur. Opgave vooraf is niet nodig. Anke zal deze dag begeleiden. 

De Stilteweek van 17 – 24 juni zal worden begeleid door Douwe. De opzet zal ongeveer dezelfde zijn als de vorige keren – zie Retraiteweken ook voor de opgave voor deelname.

Kalender
 

In Gent, Brugge, Leuven en Noordwolde (Groningen) zijn regelmatig bijeenkomsten zonder Douwe van mensen die zich betrokken voelen bij zijn benadering.
Zie voor informatie:
W: Vlaanderen-Brugge, E: advaitagroepbrugge, T 0486 976569
W: Vlaanderen-Leuven, E: advaitagroepleuven, T: 016-400377
W: Vlaanderen-Gent, E:  advaitagroepgent, T: 0746 89 65 04
W:  Groningen, E: advaitagroepgroningen, T: 050-3015069

Colofon
Redactie: Patricia, Pia, Willem
Teksten en eindredactie: Douwe