2014/12 De negatieve en de positieve weg

 Jaargang 15 nr. 11 (1 december 2014)

 Tekst Satsang

Uit een Advaitagesprek met Douwe Tiemersma te Gouda op 3 november 1999
 
De negatieve en de positieve weg
 
De meeste mensen die hier zijn weten dat het onderzoek van wat je bent en wat je niet bent, bij de advaitabenadering belangrijk is. Dit onderzoek is enerzijds gericht op een herkennen van ‘niet dit, niet dat’, zoals je dat ook in de Upanishaden vindt: neti, neti. Anderzijds is er het teruggaan naar je zelf dat je al bent en oneindig is. Bij veel mensen bestaat verwarring over de relatie tussen deze twee benaderingswijzen. Ze blijven bij één van de twee of hebben geen idee hoe ze dit nu moeten aanpakken. Het is belangrijk om te zien dat die twee bewegingen helemaal bij elkaar horen. Het hangt af van je situatie, van wat voor de hand ligt om het meest te benadrukken. Maar je hebt altijd met beide benaderingen te maken, ook al ga je in eerste instantie met de ene of met de andere methode aan de slag.
Voor veel mensen is het onbeperkte zelfzijn niet duidelijk aanwezig. Er is vaak een identiteit die erg beperkt en verwrongen is door allerlei zaken van vroeger en door het eigen denken. Wanneer je dan begint met de methode van ‘niet dit, niet dat’, ontstaat vaak het probleem dat er op een kunstmatige manier een afstand wordt gecreëerd waarin een zekere spanning zit. Het wordt dan onzeker hoe het verder gaat. Daarom is het voor de meeste mensen belangrijk om eerst meer contact te krijgen met het positieve gevoel van zelfzijn. In het alledaagse leven is dat er al wanneer je zegt: ik doe dit, ik doe dat. Iedereen heeft een besef van zichzelf. Dat is iets anders dan de notie van een ego. Het ego is een bepaald psychisch functioneren dat bemiddelt tussen jezelf en de wereld om zaken die van binnenuit spelen in overeenstemming te brengen met de wereld, om allerlei zaken uit die wereld te gebruiken, om zelf te blijven voortleven, om steeds belangrijker, sterker, mooier te worden, enzovoort. Het zelfgevoel gaat verder dan de functionering van het ego-zelf, want het zelfgevoel is al een voorspiegeling van het totaal zuivere zelf zonder grenzen. Je kunt dat nagaan door naar binnen te gaan. Als je het zelfgevoel ergens in je lichaam zou moeten zoeken, is het meestal het sterkst in het hartgebied. Je kunt intern teruggaan naar het hartgebied en dit gebied binnengaan. Daar is heel duidelijk een bepaald lichamelijk gevoel van zelfzijn aanwezig. Je moet dan niet in je hoofd blijven zitten, maar werkelijk afdalen naar en in je hartstreek. Als je dit werkelijk doet, ervaar je dat je daar jezelf bent en – zoals gezegd - dat is iets anders dan de egofunctie. In dat zelfzijn is geen verdediging, geen neiging om een ik op te poetsen, sterk te maken, enzovoort. In dat hart van zelfzijn is rust en ontspanning. Je hebt hier dus te maken met die twee genoemde kanten: het is een positief zelfzijn, ook al is het nog beperkt en gelokaliseerd, maar meteen houdt het ook in wat het niet is: het is geen egospanning.
 Als je verder gaat met het onderzoek naar je ware aard, dan zet deze beweging met die twee aspecten  zich voort. Je krijgt dus het besef: het lichaam – wat heb ik er mee te maken? Maar aan de andere kant: wanneer ik niet het lichaam ben, dan ben ik wel mijzelf als waarnemer van het lichaam. Zo ook met het gevoel en het denken: ik ben niet het gevoel en het denken maar ik ben wel de waarnemer. Op het niveau van de waarnemer is dat weer een vorm van zelfzijn. Ik ben mijzelf,  ook gevoelsmatig, als waarnemer. Het is belangrijk om je niet op die negatieve kant te blijven richten, want dan blijf je naar oude structuren van je lichaam en je identiteit kijken. Als je daar sterk mee bezig blijft, kun je de neiging hebben te verkrampen, doordat er steeds weer nieuwe dingen opkomen. Je blijft gefocust op iets beperkts dat je niet bent, maar dat je toch in je bewustzijn vasthoudt. Dat kan de beperking zijn van vipasanameditatie en mindfulness.
Door je bewustzijn verder naar de kern van jezelf te laten uitbreiden, kun je, daarentegen, vaststellen dat er een nieuwe situatie is die veel vrijer is dan de oude situatie. Dat is dan weer een positieve vaststelling waarin je meer jezelf bent. Uitgaande van dat zelfgevoel kan er een steeds verdere uitzuivering ontstaan op alle niveaus. Dat is weer het negatieve aspect, want die uitzuivering houdt in: dit hoort er niet bij en dat gaat overboord. Tegelijk blijf je aanwezig in die positieve sfeer van zelfzijn. Dat positieve aspect zal er bij moeten blijven.
Wanneer je één aspect verdonkeremaant, krijg je problemen. In de traditie zie je daar voorbeelden van. Wanneer je alleen maar bij het positieve blijft, is alles heel prachtig en mooi, maar wanneer het onderscheidende inzicht ‘ik ben dat niet’ er afwezig is, blijft het alleen maar een mooi gevoel. Er verandert niet echt iets, want de mooie sfeer blijft vermengd met allerlei persoonlijke aspecten. Je blijft er aan vast zitten omdat je alles zo prachtig vindt. Je zult dus verder moeten kijken: niet dit, niet dat. Wanneer het alleen maar gaat om het onderscheidend inzicht, ontstaat gemakkelijk een koude situatie. Er ontstaat een sfeer van niet-zijn, alleen in negatieve zin.
In Advaita is er geen dualiteit, juist ook op dit punt van het positieve zijn en het niet-zijn. Dit is een van de laatste (schijnbare) dualiteiten.  Ze moeten wel beide continu aanwezig blijven: het onderscheidende inzicht (dat niet) en de positieve vaststelling (dit is het). Die ‘negatieve’ en ‘positieve’ vaststelling zijn er vanaf het begin tot het einde. In de advaita, non-dualiteit, zijn het positieve en het negatieve samengekomen op een onproblematische wijze, want ze zijn uiteindelijk niet gescheiden. Je kunt beide accepteren  en je ervaart het samenvloeien tot een nondualistische situatie. Het is duidelijk dat je er eigenlijk niet over kunt praten, want wanneer je over het negatieve spreekt, moet je ook meteen over het positieve spreken. Beide horen bij elkaar en zijn niet te scheiden. Anders zou je weer in de dualiteit zitten.
Laat je situatie zich dus maar op deze wijze ontwikkelen. Als je alles open houdt, zowel wat betreft de uitbreiding van zelfzijn als de terugkeer naar het Absolute, zal alles zich op goede wijze verder ontwikkelen. Blijf helder en je ziet hoe het werkt op elk niveau, ook op het niveau van het gevoel. Wanneer er een bepaald gevoel is, dan herken je dat als jouw gevoel, het is een positieve vaststelling. Maar meteen is er ook het besef: het is wel mijn gevoel, maar ben ik dat nu helemaal? Op elk niveau komt dat terug. Ik heb die identiteit in de wereld. Ben ik dat nu of ben ik dat niet? Gedeeltelijk wel en in een ander opzicht totaal niet. Uiteindelijk ben je alles. Je bent het zelf van alles want er is geen grens aan het zelfzijn. Maar ook hier: ben je dat nu werkelijk? Nee, want er is geen persoon die daar iets mee te maken heeft. Die twee aspecten gaan steeds samen. Dat is het wonderlijke. Ikzelf ben alles, er is geen grens aan mijn zelfzijn, het is oneindig. En toch ben ik dit niet: alles wat verschijnt is eindig en beperkt; het komt op en verdwijnt weer. Het uiteindelijke is dus onuitsprekelijk open.

Boek bespreking

De Bron van het Zijn
 
‘Wat was mijn toestand, voordat er ervaring was? Wie was er om op deze vraag te antwoorden? … dat Ik dat geen vorm heeft en zichzelf niet kent als ik ben.’
 
Na het verschijnen van I am That in 1973 reisden veel mensen uit westerse landen naar Bombay (Mumbai) om Nisargadatta Maharaj te bezoeken. Degenen die open stonden voor de hoogste wijsheid, herkenden die bij hem, daar in dat kleine kamertje op de vliering. Bij enkelen brak die wijsheid volledig door tot openheid.?De belangrijkste aanwijzing van Nisargadatta was: blijf bij het gevoelsmatige besef van ik-ben, totdat je dit eerste-persoons ‘zijn’, zonder invulling en zonder grenzen, intern volledig duidelijk ervaart. Daarna kun je je bewust worden van de bron van dit zelf-zijn. Dat is de absolute grondslag van alles, waarover niets valt te zeggen. Toch is er een directe interne ‘kennis’ mogelijk van deze essentiële aard van jezelf. Deze ‘kennis’ laat elke tweeheid en daarmee elk conflict verdwijnen.?In de laatste jaren voor zijn overlijden in 1981 zijn veel gespreksopnames gemaakt. Deze zijn gebruikt bij het samenstellen van enkele boeken met gesprekken. Er lag nog waardevol materiaal dat niet in boekvorm was verschenen. Dat is nu in dit boek opgenomen.
 
 

 
 
ISBN 978 90 77194 07 2?Omvang: 162 pag.?Prijs: € 20,00
 
'Pas op voor de volmaakte Goeroe. Wanneer je hem eenmaal hebt ontmoet blijf je nergens,?met je volledig weggevaagd ik-gevoel.' (Nisargadatta Maharaj)??

Bespreking in Inzicht
Bespreking in Koorddanser
 
bestellen: via de boekhandel
 

Bericht van het bestuur

Het pand waarin van 2006 tot 2013 het Advaita Centrum van Douwe Tiemersma was gevestigd is nu te koop. Fluwelensingel 53, Gouda.
Zie de link : http://www.funda.nl/koop/gouda/huis-48165703-fluwelensingel-53/
 
Allerlaatste bijeenkomst in het Centrum
 
Vanuit de Advaita Stiltegroepen wordt er een laatste Advaita- middag in het te koop staande Advaitacentrum op de Fluwelensingel georganiseerd.
Iedereen is welkom op zondag 25 januari 2015.
 
Programma:
13u30 - 13u45 : inleiding
13u45 - 14u30 : beluisteren opname Douwe
14u30 - 15u30 : stilte
Daarna tot ongeveer 17u happy hour met boekenmarkt.

Vermelding zelfstandige projecten

Projecten die zelfstandig zijn doorgegaan volgens de visie en met goedkeuring van Douwe Tiemersma zijn:

- St. AYO : Advaita Yoga Leraren Opleiding.
Het doel van yoga is de realisatie van non-dualiteit, de open heelheid en eenheid, het vrij-zijn van de scheidingen en spanningen die conflicten en lijden veroorzaken.
De AYO heeft als doel studenten een gedegen en ruime yogalerarenopleiding te geven waarin de bevordering van deze realisatie (inzicht en verwerkelijking) centraal staat en die voldoet aan de eisen van de Europese Yoga Unie en de Vereniging Yogadocenten Nederland. Hierin onderscheidt zij zich van andere yogalerarenopleidingen.
Website: www.ayo.nu  Zie ook: open-dag.

- St. JOI : Opleiding  ‘Onbeperkt ontspannen & Inzicht aan jongeren’.
2 x per jaar een korte opleiding. Als Bijscholing erkend door de Vereniging Yogadocenten Nederland.
Zie bij Opleiding op: www.onbeperkt-ontspannen.nl

- AdvaitaStiltegroepen; stiltedagen, -ochtenden, -avonden en -weken.
Voor meer informatie kijk op: www.advaitastiltegroepen.net

- Werkgroep Advaita en Meditatie; maandelijkse bijeenkomsten.
Info:  Yoga-werkgroep  of stuur een email aan Marco Flipse       info@bm-welzijn.nl

Het bestuur van Stichting Openheid ondersteunt het voortbestaan van deze initiatieven van harte en benadrukt dat deze geheel zelfstandig en onder eigen verantwoordelijkheid bestaan. Het bestuur draagt dan ook geen enkele verantwoordelijkheid voor de verschillende projecten en wat er uit voortvloeit.