4-9 Beweging en geen beweging: ze komen voort uit de stilte zonder tweeheid, de non-duale stilte

Jaargang 4 nr. 9 (28 april 2003)


In september start een nieuwe meditatiecursus. In de bijlage staat informatie hierover.
Tijdens satsangs doe ik vrij vaak de suggestie het proces van spirituele ontplooiing te laten radicaliseren. Gevraagd werd dit radicaliseren nog eens uit te leggen. Dat is erg simpel.
Iedereen die een spirituele weg bewandelt, heeft de ervaring van een positieve verandering. Ga na, wat die verandering bij jou inhoudt. Ga na, welke richting die beweging uitging. Dan ken je de weg zoals die tot dusver is geweest.
Dit kennen is ook een kennen van het vervolg. Je kunt de lijn van de beweging doortrekken. In welke richting ga je dan? Wat betekent dat?
Zo sta je open voor wat gaat komen. Meer kun je niet doen, want spirituele ontwikkeling is juist het wegvallen van ‘ik doe’. Je kunt open blijven in de richting waarin het proces verder zal gaan. Op dit punt heb je ook een ‘weten’ van het ‘hoogste’. Hoewel dat weten niet adequaat is, ben je wel in de goede richting georiënteerd. Als je je situatie op deze wijze open houdt, gaat het proces vanzelf verder. Hoe meer je je in die richting openstelt, hoe meer je je aan dat ‘hoogste’ overgeeft, des te sneller en des te radicaler verloopt het proces. Laat dit proces maar radicaal doorgaan. Nogmaals, dat gebeurt vanzelf, als je het maar niet tegenhoudt door je openheid af te sluiten, door je te laten afleiden. Laat je in die radicaliserende ontwikkeling glijden. Dan manifesteert zich Openheid volledig.

Tekst

Gesprek op Schiermonnikoog 2 februari 2003, deel 1
Over beweging en stilte

Gisteren spraken we over stilte voorbij de tegenstelling van geluid en stilte. Tegenover beweging heb je ook stilte. In een beweging kan ook stilte zijn. Als je loopt, kun je de ervaring hebben dat je niet vooruit komt. Als je kijkt naar de vallende sneeuw, vraag je je af: valt de sneeuw of niet? Als je op de veerboot naar Schiermonnikoog met iemand zit te praten: is er dan beweging of niet? Wat is de waarheid omtrent de beweging van de aarde? Is het waar dat we in zo’n 24 uur een rondje van 40.000 km afleggen? En hoe zit het met onze beweging in de kosmos, in het planetenstelsel, in het melkwegstelsel ...?
Als je over beweging en verandering spreekt, heb je altijd een waarnemer die een beweging vaststelt. Dat betekent dat er een waarnemer moet zijn op een bepaalde plaats, en ten opzichte van die plaats stel je dan beweging of rust vast. Het hangt van je plaats af, wat je waarneemt.

De relativiteit is nog duidelijker als je naar de tijd kijkt, die altijd bij bewegingen is betrokken. Je ziet iets en even later zie je dezelfde situatie opnieuw. Je stelt vast dat er een verandering of een beweging heeft plaatsgevonden. Op het ene tijdstip en op het andere tijdstip neem je de situatie waar en je stelt een relatie vast: de situatie is veranderd. Je ziet dat daarbij een geheugen werkzaam is: je brengt een nieuw plaatje in het verband met een oud plaatje, je zegt: dat is hetzelfde, maar het heeft een verandering ondergaan. Maar, kijk wat er gebeurt. Elke bestandsopname is in het hier en nu, de eerste en de latere vaststelling. Wanneer je een vliegtuig ziet vliegen en je zegt dat het vliegtuig een bepaalde afstand aflegt, wat doe je dan? Dan projecteer je eerst een coördinatorstelsel en daarbinnen prik je een plaats A vast op tijdstip a) en prik je een andere plaats B op tijdstip b) en dan zeg je: het vliegtuig is van A naar B gevlogen. Maar, zie dat het een constructie is, een constructie van tijd en ruimte. Wat plaats vindt, zijn momentopnames die je secundair gaat verbinden. Je concludeert dat een en hetzelfde voorwerp een bepaalde beweging heeft gemaakt. De momentopnames zijn altijd in het hier en nu, ze zijn onherleidbaar tot elkaar.
Als hulpmiddel bij de constructie gebruik je een coördinatenstelsel of een meetlat. Alleen binnen zo’n stelsel spreek je over beweging. Als de meetlat even snel beweegt als de knikker die rolt, dan beweegt die knikker niet. Als we in de veerboot koffie drinken en niet naar buiten kijken, bewegen we niet. Als we de snelheid van die kaars gaan bepalen en we bewegen ons even snel als die kaars op de aarde, dan beweegt die kaars niet. Als we op het standpunt van zon gaan staan, beweegt de kaars erg snel. Beweging en zo ook tijd zijn altijd afhankelijk van de waarnemer. Dat is de waarheid van de relativiteitstheorie. Dus wanner je iets gaat vaststellen, is het altijd betrokken op jezelf als waarnemer die binnen een bepaald meetstelsel iets concludeert. Afhankelijk van je waarnemingssituatie is er een bepaalde waarnemingswerkelijkheid.

De snelheid van het licht is overal gelijk, de enige constante die er is in welke richting je ook gaat. In zichzelf heeft die snelheid geen betekenis meer. Die snelheid is een factor nul, iets absoluuts. Over beweging, over ruimte en tijd, kun je wel iets zeggen, maar alleen vanuit een beperkt standpunt: beweging en stilstaan. Als je vrijkomt van alle beperkte standpuntjes – en dat gebeurt vrij vaak - kun je niets meer zeggen. Dan is er stilte, zonder ruimte, tijd en beweging. Als je ziet dat de waarheden van de betrekkelijke standpunten heel erg beperkt zijn, kun je je bewust worden van een omvattende ‘stilte’ waarover je niets meer kunt zeggen, maar die de grootste werkelijkheid is. Het is de ‘situatie’ van waaruit je zegt dat alle bepalingen heel betrekkelijk zijn. Dat kun je toch alleen zeggen als je een besef hebt van iets dat niet betrekkelijk is? Beweging en geen beweging, ze komen voort uit die ‘stilte’ zonder tweeheid, de non-duale stilte.


Er is geen tweeheid

als je ontspannen bent
in zelf-bewustzijn
is dat duidelijk.


  • Naar de Openheid

    De teksten in dit boek zijn geschreven op basis van gesprekken gehouden te Gouda, aangevuld met enkele gedichten en korte teksten met illustratie. 
    Als uitgangspunt dienen steeds bekende gegevens en situaties, waarin verwijzingen zitten naar dat wat niet te beschrijven is, maar dat hier Openheid wordt genoemd.

  • Psychotherapie en non-dualiteit

    De psychotherapie en oosterse bevrijdingstradities zoals advaita vedânta en boeddhisme hebben in de laatste jaren een steeds grotere belangstelling voor elkaar gekregen. Ze hebben elk specifieke noties en werkwijzen, maar overlappen elkaar voldoende om een vergelijking mogelijk te maken.
    In dit boek worden diverse westerse psychotherapeutische stromingen en twee bevrijdingswegen die van oorsprong respectievelijk hindoeïstisch (Advaita Vedânta) en boeddhistisch zijn, met elkaar geconfronteerd.

  • De ander en ik

    Dit boek bevat de lezingen en enkele andere teksten van het 2e Advaita Symposium over de relatie van 'de ander en ik'. De vragen kwamen aan de orde: Wat is de aard van de ander; in hoeverre of in welke zin verschilt de ander van mij en in hoeverre vormen wij een eenheid? De bespreking van deze vragen kon een verheldering geven van problematieken als ‘de aard van het zelf’, ‘de mogelijkheid van communicatie’ (in hoeverre kunnen wij elkaar begrijpen?), ‘de grondslagen van ons morele gedrag’ en ‘de ander als leraar’.

  • Non-dualiteit - de grondeloze openheid

    Non-dualiteit is niet-tweeheid (Sanskriet: a-dvaita), de afwezigheid van scheidingen. Deze openheid vormt de kern van elke spiritualiteit en mystiek. Maar wat is non-dualiteit nu precies? Daarover gaat het nieuwe boek van Douwe Tiemersma. In zijn vorige boeken stond de non-dualiteit ook al centraal, maar nu laat hij stap voor stap zien wat non-dualiteit in de eigen ervaring betekent. Iedereen blijkt die ervaring te kennen en te waarderen.

Boeken

Douwe schreef en redigeerde gedurende zijn leven boeken. Via onze uitgeverij zijn deze nog verkrijgbaar.

Bekijk het aanbod