6-15 Iedereen is continu dat oneindige droomloze zijn. Dat is het meest eigen zelf-zijn

Inclusief ervaren

Beperking van de eigen wereld en van je zelf vindt op allerlei niveaus van functioneren plaats, niet alleen op dat van het denken, maar ook op dat van de zintuiglijke ervaring. Het zien van iets wat je belangstelling heeft, wordt al gauw een concentratie, waarbij het visuele veld is vernauwd tot het voorwerp en jezelf gereduceerd bent tot de ziener van uitsluitend dat voorwerp. Dit betekent dat het voorwerp wordt losgemaakt van de omgeving en dat je jezelf beperkt tot een afstandelijk punt van observatie met een exclusieve (visuele) band met het geobserveerde. Vanuit dat punt gaat het uit-elkaar-halen (analyse) gemakkelijk verder. Steeds worden onderdelen onderscheiden en van elkaar losgemaakt. Wetenschappers gaan hierin extreem door, in de hoop alles te kunnen begrijpen vanuit kleinste deeltjes.
Deze objectiverende en analytische benadering heeft haar nut. De negatieve gevolgen ervan zijn echter ook duidelijk geworden in de scheiding tussen mens en milieu, en het doorgeschoten individualisme. De pogingen om uit brokstukken een synthese te maken, blijkt moeizaam te zijn en vaak niet te lukken.
Een andere benadering is echter ook mogelijk. Die is in niet-westerse culturen meer te vinden dan in de onze. In de New Scientist van 27 augustus jl. staat het verslag van een experiment waarin de oogbewegingen van studenten werden geregistreerd bij het kijken naar plaatjes van een figuur tegen een achtergrond, onder andere een tijger in een jungle. Amerikaanse studenten bleven veel langer kijken naar de figuur dan Chinese studenten, die wel de figuur bekeken maar veel meer oog hadden voor de achtergrond. Blijkbaar, zo concluderen de onderzoekers, hebben zelfs verwesterde Oost-Aziaten meer aandacht voor de context van verschijnselen dan westerse mensen.
Tijdens de retraite op Schiermonnikoog doen we diverse oefeningen voor het inclusief ervaren. De volgende oefening is, kort weergegeven, de volgende.
Sta met je gezicht naar de zee. Kijk naar het punt van de horizon voor je. Voel je voeten en je handen. Laat de gevoelsmatige energie uit je voeten en je handen naar voren gaan over het strand en de zee, terwijl je handen naar boven gaan ter hoogte van de horizon. Voel met je handen en je gevoelsmatige lichaam het zand en het water. Als een amoebe vloei je uit naar het punt voor je op de horizon. Blijf de hele ruimte voor je ervaren als je lichaam ... Ga met je rechterhand, met je blik en met je gevoel naar rechts langs de horizon en laat je ook zo uitbreiden. Blijf kijken naar de horizon, maar ervaar de tussenruimte als jezelf tot een sector van 90 graden van de cirkel. Doe dit ook naar links. Doe hetzelfde met uitstappen naar links/rechts naar achteren, totdat je bewust bent van de hele cirkel van de horizon en je de hele platte schijf van de cirkel bent. Ervaar je lichamelijk van binnen en van buiten in het centrum van de cirkel en als hele cirkelschijf. Je bent op de horizon, je bent overal. Er zijn geen scheidingen. Er is geen tweeheid.
Net als in het eerste stukje van de vorige Advaita Post, is er ook hier weer een openbreken van het schema van lichaam, ik en wereld. Dat is het onderwerp van de hieronder genoemde yogacursus.

Mededelingen

De meeste cursussen en series bijeenkomsten zijn weer begonnen. Er zijn nog enkele plaatsen vrij op de cursus Yoga als bevrijding van het lichaamsschema, die op 23 september begint. Zie voor info de website www.advaitacentrum.nl onder ‘Yoga en Meditatie’.
Individuele gesprekken zijn deze maand mogelijk op de vrijdagmiddagen 9 en 30 september en op donderdagmiddag 22 september. Een afspraak maken is mogelijk door in te tekenen op een lijst bij de bijeenkomsten of te bellen met het secretariaat (0182-373427).

Ruim een week geleden was er de prachtige retraitedag op Stoutenburg. Over een maandje hebben de weekend-retraite op Hoorneboeg bij Hilversum. Op de website is de nodige informatie te vinden en kunt u zich opgeven.

Tekst

Uit een inleiding en gesprek op 13 juni 2005 op Schiermonnikoog (3) - Het kennen van de droomloze staat

Overdag gaat het vrij goed om in de helderheid te blijven, maar ik ben ‘s avonds best wel moe en val dus in slaap. Ik val dan in een zwart gat en dat vind ik jammer. Ik kan niet bewust blijven terwijl ik slaap. Vanmorgen, toen we de pauze hadden, merkte ik ineens dat ik bijna in slaap viel, maar ik kon nog bewust aan de grens blijven. Ik zakte vrij diep weg, maar kon alles nog goed waarnemen. Maar, misschien moet je wel slapen om tot rust te komen.
Voor zover er een druk leven is, heb je te maken met een lichaam met hersenen, geest, enzovoort. Daarvoor gelden eigen wetmatigheden, zoals de nodige afwisseling van activiteit en passiviteit, van waken en slapen. Alleen, er ontstaat langzamerhand iets anders wat daar bovenuit gaat, een nieuw soort helderheid. Die is anders dan het bewustzijn van beelden, geluiden enzovoort. Nee, er komt een heel andere helderheid die heel subtiel is. Die is zo subtiel, dat het een vaststellen is van de blanco situatie die ook in de droomloze slaap aanwezig is.

Het onbewuste gaat ‘s nachts als een gek tekeer. Dan komt er van alles langs, ook minder leuke dingen.
In de droom komen alle vormen op waarin nog energie zit. Die zullen langzamerhand verdwijnen.

Jawel, maar er is nog zoveel.
Ja, dat moet je dan voorlopig maar nemen zoals het is.

O, dat is dus niet erg?
Wat is erg? Stelt vast dat het belangrijkste is in die blanco situatie te verblijven.

Ja, en dat gebeurt dus niet in de slaap.
Je vertelde net dat je bewust in een soort slaaptoestand was. Als je daarvoor open blijft, ontstaat er steeds meer een continuïteit van dat heel subtiele bewust-zijn. Je ervaart en stelt vast dat die blanco situatie zich doorzet. Op een gegeven ogenblik zet deze zich door in de slaap.

Maar ik vind het toch gek dat er steeds heel veel dingen opkomen. Ik moet die leegte toch wel kunnen zien.
Ja, maar richt je daar niet te veel op. Die open sfeer is zo subtiel, die is niets. Dus het is geen vaststellen van iets. Ga terug naar jezelf voor zover je die open sfeer hebt ervaren en ervaart. Dan is er een anderssoortig vaststellen.

Anders dan in de waaktoestand.
Het waakbewustzijn is gericht op de wereld van de vormen, op de wereld die zintuiglijk wordt ervaren. Maar er is een ander bewust-zijn dat zich bewust is van iets dat veel fijner, subtieler is dan de vormen. Dat blijft altijd aanwezig, want dat is vrij van de beperkingen van ruimte en tijd.

Maar dan zou ik het toch weten?
Er is bij jou een zeker weten van dat oorspronkelijke, hier en nu.

Dat geloof ik niet, of ik heb er een verkeerd beeld van.
Dat is het punt: je wilt er een beeld van maken, terwijl dat niet mogelijk is. Het is een zijnservaring zonder beeld. Het is een kennis van niks. Als je toch het oude idee van kennis aanhoudt, zeg je:’ Dat bestaat niet.’ Nee, niet zoals dingen bestaan. Zo gaat het bij de meeste mensen. Als er even een black out is overdag, of ‘s nachts een droomloze slaap, herinner je je daar niets van wanneer je terugkeert in de gewone waakwereld. Dan herinner je je er ook niets van.

Nee, maar jij zegt dat je het je wel kan herinneren.
Als je terugkeert naar de persoonlijke waakwereld, herinner je je niets omdat je vindt dat je je iets moet herinneren. Dan herinner je niet iets. De kennis komt, als je jezelf hebt herkend als de blanco toestand van de droomloze slaap. Dat is het gemakkelijkst in een meditatieve toestand.

Ja oké, daar herken ik het wel. Maar dat is geen slapen.
Dan zie je ook dat het niet wordt doorbroken door een droomslaap. Je bent altijd al die toestand van leegte. Iedereen is continu dat oneindige droomloze zijn. Dat is het meest eigen zelf-zijn. Bij de vorming van de ik-persoon ontstaat er een superstructuur overheen. Dan is er een ik. Je kijkt naar buiten toe en hebt er geen notie van waar dat kijken uit voortkomt. Keer terug tot jeZelf.