9-13 Laat het ongemanifesteerde in de gewone ervaring dus open staan

Jaargang 9 nr. 13 (10 september 2008)

Tekst

Uit een inleiding en gesprek te Gouda 14 mei 2008 – 4: De verdere ontplooiing van de zintuiglijke non-dualiteit

Je schrijft ergens dat op een gegeven moment het ‘ik ben’ wegvalt. Hoe zit het dan met openheid?
De notie van ‘ik ben’ is de eerste en laatste kwaliteit van zelf-zijn. Je kunt ervaren dat dit ook kan gaan oplossen.
Alle kwaliteiten die worden ervaren, kunnen universeel worden. Daarbij worden ze steeds subtieler en op een gegeven ogenblik lossen zij op. Dat geldt dus ook voor de laatste kwaliteiten van sat-chit-ananda: ik ben, bewustzijn, gelukzalig-zijn. Kun je dat werkelijk ervaren? Ga daar niet theoretisch over praten, maar ga het na in je eigen ervaring. Zie dat een gewone ervaring zich kan gaan ontplooien in universele zin en dat er in die universele sfeer nog steeds een genietend ‘ik ben’ is. Als die kwaliteit zich werkelijk verder mag ontplooien, wordt zij steeds ijler en lost zij op.

Is dat dan voorbij de non-dualiteit?
In het proces zoals dat ervaren kan worden, is er eerst een ontwikkeling van niet-tweeheid van de waarnemer en het waargenomene. Die situatie wordt direct universeel. Daarin zit nog een ongedifferentieerd ik ben. Van daaruit ontstaat de non-dualiteit van dit ik ben en Dat waarin het oplost.

Maar als er geen kwaliteiten meer zijn, dan is er toch ook geen gelukzaligheid meer?
De laatste kwaliteit is dat het oneindig goed is. Laat die diepte maar open blijven.
Als er een beweging is naar werkelijke openheid, ontstaat er een horizontale non-dualiteit, maar ook een verticale openheid waarin het absolute open staat. Als kwaliteiten verschijnen, blijft dat absolute ook aanwezig.

Dat begrijp ik niet.
Als ruimte zul je het wel begrijpen. Wat je hier aan ruimte ziet, is opgenomen in de grote ruimte. Daar is deze ruimte niet verschillend van. Je kunt je bewust worden van deze ruimte als onderdeel van de grote ruimte. Dit kan zich nog eens herhalen voor zover je je bewust wordt van het opgenomen zijn van de grote ruimte in het oorspronkelijke. Dat oorspronkelijke kan in de ervaring voorop blijven staan. Wanneer iets verschijnt, verschijnt het daarin. Daaruit komt het voort en daarin verdwijnt het weer.

Het gemanifesteerde en het ongemanifesteerde is één geheel.
Ja, laat het ongemanifesteerde in de gewone ervaring dus open staan.

Maar er is niemand die dat gemanifesteerde ziet.
Nee. Er is inderdaad geen persoon meer die zich openstelt en het ongemanifesteerde ziet. Het ongemanifesteerde is in de werkelijkheid van gewone ervaring niet aanwezig.

Bedoel je dat het ongemanifesteerde ook te kennen is?
Het is niet met de gewone ervaringswijze te kennen, niet op een wijze waarop het woord ‘kennen’ meestal naar verwijst.

Is het intuïtief vast te stellen?
Ook dat is een woord dat nog teveel te maken heeft met een bepaalde psychologische functie. Ik gebruik het woord ‘zijnservaring’ om aan te geven dat het om een soort ervaring gaat waarbij je het ervarene ook bent. Het gewone ervaren en kennen heeft altijd een subject (ik ken) en een object (dat). Als beide samenvallen is er een non-dualiteit die de neiging heeft op te lossen in iets onuitsprekelijks.

Eigenlijk is het te vergelijken met je lichaamsbewustzijn, want daarvan zijn toch bepaalde delen niet aanwezig in het bewustzijn, en andere delen weer wel.
Voor die zijnservaring verwijs ik vaak naar het lichaam, omdat daarin al heel direct een non-dualiteit vaststelbaar is. Je herkent de non-dualiteit gemakkelijk in de ervaring van je lichamelijke zelf. Daarom is het ook goed om daarmee te beginnen, want dat is iets concreets. Dat doen we ook in de yoga.  Je lichaam heeft een subject-aspect en een object-aspect, een ik-aspect en een ding-aspect. Toch gaan zij samen. Als je daar induikt is er één non-duale zijnservaring die zich universeel ontplooit, zomaar, omdat er geen scheidingen zijn. Dan is heel de kosmos je lichaam.
Pas met deze lichamelijke benadering wel op, want vaak zit je nog in je hoofd en dan is er nog de scheiding met je benen, enzovoort. Het patroon, je lichaamsbeeld en lichaamsschema, is hardnekkig. Als je werkelijk terugkeert naar de directe ervaring van het samenvallen van subject en object, kan die schematiek zomaar verdwijnen. Laat je maar ontspannen. Dan merk je dat heel snel.
Kun je dat zo ervaren?

Ik zit nog steeds met dat genieten, waar we het over hebben gehad. Ik kan de vraag niet onder woorden brengen. Iets is niet helder daarvan ...
Ga opnieuw kijken hoe het zit.

Er wordt van iets genoten. En in dat veld van genieten is er iets dat denkt dat zich te kunnen toe-eigenen. Maar het is een pure illusie dat dat ik er is.
Ja. En die doorbreekt dus meteen het grote genieten. Vanuit een ego geniet je maar een heel klein beetje.

Op het moment dat je dat bewust wordt, dat je daar een afgescheiden iets projecteert, dan ben je al eigenlijk uit de illusie.
Ja, het is te hopen dat je daarmee de beperking weer kwijt bent.
Waar ik nu naar verwees is het laten doorgaan van de interne ontwikkeling die in het genieten zelf zit. In de ervaring zelf zit zomaar een ontwikkeling naar de universele non-dualiteit. Ik zie de laatste tijd wat meer baby‘s die de borst krijgen. Je ziet meteen dat zij honderd procent genieten. Daarin zit totaal geen scheiding, geen ‘ik geniet lekker de melk’. Dat is in jezelf terug te vinden. Die ervaring kun je dan zich laten ontplooien. Dan blijft de non-dualiteit duidelijk aanwezig.

Uit de Pers

De onderstaande stukken (de eerste van enige tijd terug) zijn zonder commentaar. Ze zijn leerzaam, als je de tekstjes in verband brengt met je eigen situatie.

Spiritualiteit
Volgens Maslow is er een zekere volgorde waarin de behoeften van mensen moeten worden vervuld. Mensen streven pas naar de vervulling van een bepaalde behoefte, als de behoefte die er in volgorde voor ligt, vervuld is. Wij leven nu in een samenleving waarin voor de meeste mensen veel behoeften vervuld zijn. Als gevolg daarvan is er nu een sterk gevoelde behoefte aan zelf-actualisering. De huidige spiritualiteit is een product van onze welvaart en wil niet zeggen dat mensen spiritueler zijn geworden. Het is een weelde-artikel. Dze spiritualiteit is geen vervanging van de afnemende godsdienstigheid: godsdienst kan mensen samenbinden en het samenleven van mensen ten goede veranderen. In de huidige spiritualiteit richt de mens zich op zichzelf en gaat er weinig invloed van uit op de wereld.
(Gerard Dekker, em. hoogleraar godsdienstsociologie) in Trouw 27 oktober 2007)

Goddelijkheid
Waarom beklimt iemand de K2?
Van Rooyen: Omdat het je passie is. Wij accepteren het als je overlijdt of als je lichaam op de berg blijft. Voor het thuisfront is het hard en vreselijk, maar voor ons het mooiste dat er is. Op de top liepen de tranen over onze wangen ...
Het laatste stuk gaat zó traag en duurt zó lang. Cas had last van zijn rug, iedereen heeft zo zijn kwaaltjes. Op het laatste moment kan er nog iets gebeuren: kiespijn, voedselvergiftiging. Maar op de top is het gevoel onbeschrijflijk ... Goddelijk misschien ...
(Interview K2-bergbeklimmers in Metro 18 augustus 2008)

Orkaan
Hoe ziet een vlucht door de orkaan Ike er uit?
Iedere keer als je door de windmuur heen bent, kom je terecht in een oase van rust. In de windmuur waait en regent het gigantisch hard, maar in het oog van de orkaan is het rustig en helder; vrijwel onbewolkt. ...
(Meteoroloog Ad Stoffelen in Trouw 10 september 2008)

Allen een hartelijke groet,
Douwe Tiemersma