9-2 Iedereen zit al boven de afgrond. Wat gebeurt er?

Jaargang 9 nr. 2 ( 23 januari 2008 )

Tekst

Satsang op 17 januari 2007 (3): activiteit en bewustwording



Het ronddraaien in cirkeltjes lijkt wel oneindig te zijn.
Eindeloos is het niet, want vroeg of laat schiet je ineens door in de oneindigheid. De eindigheid die je ervoer, verdwijnt. Hiervoor is wel een bewustzijn en een alerte energie nodig.
Een jaar of zeven geleden stond in de Advaita Post een cartoon met Osho aan de rand van een groot ravijn. Op die rand heeft hij een schilderij met een paradijselijk landschap staan met het vervolg van het weggetje dat naar het ravijn loopt. Voor de renner lijkt er de tekst op te staan: "Hier is het". Dus dan zie je iemand het paadje af rennen en door het doek gaan. Osho heeft ernaast een papiertje hangen waarop hij de mensen turft ...

Vanuit de dualiteit heb je te maken met objecten. Sommige zijn erg aantrekkelijk. Als iets zich aankondigt als "Hier is het" is het ik direct daarop gericht, met de kwaliteit "daar moet ik wezen". Dan rent het ernaar toe, zo snel als het maar kan. Als het een volledig rennen is en als het object als een deur naar de oneindigheid fungeert, vliegt je door het schilderij heen en zijn het ik en zijn cirkeltjes weg. Zo gaat het.

Wat gebeurt er, als je het paadje op het schilderij wilt aflopen? Er blijkt een grote ruimte te zijn en ontstaat een bewustwording.
Je wilt je vaak vasthouden aan wat je ziet.
Dat is het punt om bewust van te worden, van je eigen situatie, van wat er werkelijk gebeurt, van wat je niet bent en van wat je werkelijk bent. Als je je ware aard herkent, denk je"dat ik dat nooit eerder heb gezien."

Het ik wil zich altijd handhaven. Hoe kan de bevrijding dan toch doorgaan?
In je eigen ervaring heeft het zelfzijn een gelaagdheid, verschillende niveaus. Er is de egocentriciteit, het ego dat zich wil handhaven, maar ook een ander niveau waarop het zelfzijn zegt: "Heerlijk; er komt ruimte."

Is dat dan vanuit het niveau van het zelf, niet vanuit het ik?
Het ego is ook een vorm van zelfzijn, maar het is een beperkte vorm. Op inzichtsniveau heb je een veel ruimere sfeer van zelfzijn. Vanuit het inzicht zeg  je: "Goed zo, laat het maar gebeuren. Laat die afbraak maar plaatsvinden, want ik ervaar dat als een verruiming." Zo gaat dat.
Dus dat zelfzijn heeft in je eigen ervaring allerlei verschillende niveaus die meer of minder beperkt zijn. Als je die verschillende niveaus gaat ervaren, blijf je niet meer op de beperkte niveaus zitten, want daar is het allemaal ellende. Op inzichtsniveau is het een heel stuk ruimer en het op-ruimen laat je dan gebeuren.

Dat uit elkaar vallen komt dus niet voort vanuit het ik?
Natuurlijk niet, want alleen vanuit het inzicht zie je dat het ego zelfzijn is met een stuk verkramping.
Voor zover je in je ego zit, is het mechanisme van "Hier is het" en "rennen" nodig, anders kom je nooit van je plaats. Natuurlijk moet je je uiterste best doen - nog harder verlangen en nog harder lopen - maar tijdens dit rennen kan er iets anders gebeuren, namelijk dat je je bewust wordt van je situatie. Er gebeurt iets in verticale zin, allereerst de opening op inzichtsniveau. Terwijl het rennen nog doorgaat, wordt het steeds duidelijker hoe het zit. Ineens is er het doorzien van de hele situatie, als een schilderij, een plaatje waar je zo naar toe rende en waar je inrende. Die situatie breekt ineens open.
Aan de ene kant je moet je je uiterste best doen, voorzover er een "je" is.  Anders blijf je maar duf zitten. Het bewustzijn blijft beperkt en er gebeurt niets of heel weinig. Aan de andere kant is het te hopen dat je gauw doorkrijgt dat er helemaal niets te doen valt. Je kunt niets doen. Zolang je vast blijft zitten aan dat "je", denk je dat je in de wereld iets kunt doen aan je bevrijding. Als je naar het schilderij rent vanuit het idee "daar is het", blijf je in het ik zitten. Als dat zo blijft terwijl je door het schilderij heen vliegt, val je te pletter. Dan ben je met je rennen dus niet opgeschoten.
Iedereen zit al boven de afgrond. Wat gebeurt er? Sommigen zijn zich dat niet bewust, anderen wel en zeggen "niets aan te doen; we moeten ermee leven dat het leven eindig is." Sommigen krijgen het door en die gaan dan heel hard trappelen, als in een tekenfilm ... Enkelen breken open in bewust-zijn: ik ben de wind, ik ben het vogeltje, ik ben de zonnestraal, ik ben de ruimte ...

Ook dit keer een hartelijke groet,
Douwe Tiemersma