Alexander Smit, Het onmiddellijke zien.

Gesprekken naar aanleiding van 'De woorden van de oude Cheng'

Altamira, Heemstede 1999

Verscheen in InZicht 2 nr 1 (februari 2000), p. 38-39


In 1974-'75 zette Wolter Keers de tekskt van de oude Cheng in het blad Yoga en Vedanta. Dit veroorzaakte vrij veel opschudding in het yogawereldje, want Cheng prikt door alle activiteiten heen die niet radicaal op de kern zijn gericht. Mede hierdoor kwam het tot een breuk tussen Wolter Keers en de Stichting Yoga en Vedanta in 1976.
Alexander Smit gebruikte deze tekst als uitgangspunt voor de bijeenkomsten op een weekend in Garderen in 1987. De uitleg en de gesprekken resulteerden in dit boek. Een tweetal stukken hieruit zijn elders in dit blad te vinden.
De benadering van de oude Cheng is zonder compromissen: "Mijn methode is jullie door elkaar te schudden als een struik in de bergwind. Zo breek ik al jullie steunpunten aan stukken." Daarbij sluit Alexander naadloos aan. Richt je volledig op de waarheid en houd je niet bezig met je eigen gedachtenspinsels en andere futiliteiten. Deze radicaliteit blijft aanwezig in het gehele boek.
In de gesprekken komen vrijwel alle thema's van de Advaita Vedanta aan de orde, natuurlijk de ware aard van mens en wereld (Bewustzijn, Zijn, het Ene), de beperkte alledaagse visie die problemen geeft en de relatie ertussen {zien en niet-zien). Een opvallend element is de acceptatie van alles wat niet mooi, goed of aardig is. De minder mooie kanten van de wereld, maar ook van de leraar, hebben in de nondualiteit ook een plaats. Daarop wijzen is in spirituele groepen niet populair, maar advaita betekent ook hiervoor openstaan. De kritiek in dit verband op Shankara, die de illusie van de wereld zou hebben gepropageerd, is echter onjuist. Shankara zag de illusie alleen in het absoluut stellen van de relatieve wereldse werkelijkheid.
De uitleg is steeds direct, maar wordt gelardeerd met anekdotes en uithalen naar new age-mensen. De antwoorden op vragen zijn natuurlijk op de vraagstellers gericht, maar zullen ook veel anderen aanspreken. Al met al kan het boek een goede werking hebben. Vooral degenen die de bijeenkomsten met Alexander bezochten zullen dit boek lezen, maar ook anderen die iets in de richting van nondualiteit vermoeden zullen door de tekst worden gestimuleerd in hun herkenning.

[DT]

*Dit boek is aanwezig in de bibliotheek Advaita Centrum