2012/04 Als je het kunstmatige laat vallen, is het ‘ik’ verdwenen

Jaargang 13 nr. 8 (16 april 2012)

 Op allerlei plaatsen zit de non-dualiteit aan de oppervlakte

 
 
Als je je ontspant in je heldere bewustzijn,
komt alles open.
Je ziet in de eindige dingen
het oneindige.
Je ontdekt in de eindige ander
het oneindige.
Je ervaart in je eindige lichaamszelf
het oneindige.
Je stelt vast dat er geen tweeheid bestaat.
Blijf dan maar in de non-dualiteit van
het oneindige.
 
 

Tekst satsang

Uit een gesprek met Douwe Tiemersma, Gouda, 5 oktober 1996

Bewustzijn zonder ik oefenen
 
Als je iets langere tijd een open bewustzijn hebt voor wat verschijnt, wordt het bewustzijn stabiel, als een kaarsvlam die niet flakkert. Dan wordt je hele situatie duidelijk. Bewustzijn is het licht waarin verschijnselen zichtbaar worden en dit bewustzijn ben je zelf.
Je kunt als bewustzijn vrij blijven van dat wat zichtbaar wordt. Raak dus niet geobsedeerd door alles wat je ziet en ervaart in de wereld. Als je daarnaar gefixeerd blijft kijken, zit je vast. Meditatie is: speciaal ervoor gaan zitten om die fixatie te ontdekken en los te laten vanuit jezelf als open bewust-zijn. Alle vormen kun je loslaten. Deze vormenwereld gaat waarschijnlijk nog een tijdje door, maar dat zie je dan wel.
Je kunt als bewustzijn vrij blijven van elke activiteit in je bewust-zijn. Bewust worden gebeurt vanzelf, zonder dat er een ik is dat dit moet regelen. Meditatie helpt je om je bewust te worden van jezelf als de sfeer waarin de verschijnselen vanzelf zichtbaar worden. Het belangrijkste punt is het inzicht: ik doe niets, ik ben niet iemand die kijkt.
 
Ik zie nauwelijks progressie in mezelf.
 
Heb je in de afgelopen tijd geoefend? Je loopt naar de winkel en je gaat steeds langzamer lopen. Op een gegeven ogenblik loop je één centimeter per seconde. Zo hadden we het afgesproken. Als je het niet doet heb je geen recht van spreken. Je praat met iemand en je gaat op een gegeven ogenblik steeds langzamer praten. Als je steeds in het oude tempo doorgaat, gaat je aandacht van het ene naar het andere en houd je de oude ik-structuur in stand. Steeds is er een beweging vanuit jezelf naar een doel. Deze beweging gaat maar door en in onze maatschappij wordt de snelheid ervan steeds groter. Alles draait maar door. De mensen hollen hier achteraan, dan weer daar achteraan. Er is geen moment rust. De mogelijkheid zich een beetje bewust te worden, wordt kleiner. Wanneer wordt dit circus eindelijk doorbroken? Wanneer gebeurt er werkelijk iets? Als er echt iets mis gaat, dan is er de kans dat mensen tot zichzelf komen. Maar je kunt ook zomaar je oude patroon doorbreken.
 
Je zult het wel moeten beoefenen, bijvoorbeeld door bewust het automatisme van de snelheid te doorbreken. Wanneer je fascinatie en gebondenheid is doorbroken is alles mogelijk. Lichamelijk kun je rennen of niets doen. Dat maakt dan niet meer uit. Maar doorbreek nu eens de snelheid van je beweging. Doe dit ook eens met je ademhaling. Volg je ademhaling en laat deze steeds langzamer gaan tot ze stopt. Wat gebeurt er nu? Ga kijken. De traditionele yogi’s doen dit soms op een bekrompen manier: ik ben altijd slaaf geweest van de handelingen die ik moest verrichten; om vrij te worden stop ik met handelen: eten, drinken en allerlei andere activiteiten, het ademen, de hartslag, enzovoort. Dit stoppen is een illusie, maar het is wel nuttig om alles eens in een langzaam tempo te laten gaan om het vastzitten in patronen te doorbreken.
 
Is het dan een kwestie van zelfdiscipline?
 
Tot op zekere hoogte is er een zelfdiscipline: het oude zelf wordt ontdaan van zijn oude tendensen, de beperktheid ervan wordt doorbroken. Dit gebeurt vanuit een ‘hoger’ zelf, eerst door het gelokaliseerde zelf van inzicht, dan door jezelf als open bewust-zijn. Dan is er geen ik meer dat iets doet en daarom geen discipline. Wanneer het licht van het Zelf zich manifesteert, verdwijnt de duisternis vanzelf en wordt alles duidelijk. Je bent dan blij dat je alle zwaarte kwijt ben. Het is geen zelfdiscipline, maar bewust-zijn en vreugde. Dus er is geen zelfdiscipline in de zin van ‘dat moet ik doen’, want dan zit je weer in dezelfde oude beperkte ik-structuur. Laat het beoefenen van bewustzijn vanzelf gaan.
 
Als je gedurende de dag even stil staat, moet je de dingen dus opmerken die je anders automatisch doet.
 
Ja, maar laat alles dan ook ontspannen. Laat alle spanning los wanneer je bepaalde dingen opmerkt, zodat ze niet meer zo hard en zo belangrijk zijn. Zo kan je hele bestaanssfeer open gaan. Als het opmerken op een gespannen manier plaatsvindt, is er weer de intentie ‘nu moet ik me bewust worden’. Dan is er weer de spanning ‘ik wil iets voor elkaar krijgen’. Het gaat alleen maar om de kwaliteit van helderheid. Je zit aardappels te schillen en neemt er nu eens alle tijd voor, eeuwige tijd. De situatie wordt dan totaal anders. De hele structuur van het snel aardappelen schillen en vlug klaar willen zijn, valt weg. Het maakt niet uit hoe lang het duurt, tijd is onbelangrijk. Het Zelf heeft een eeuwigheid aan tijd. Zelf heb je niets met de tijd te maken. Als dat duidelijk is, ontdek je steeds nieuwe dingen, allerlei dingen waar je anders over heen keek. Het is goed om dit van binnenuit direct te zien en om dit op deze manier te beoefenen. Dan komt er een ontgrenzing van de gebeurtenissen en van jezelf. Dat is ook de zin van het meditatief lopen: ik ben me bewust van alle onderdelen van mijn lichaam. Ik breng mijn zwaartepunt naar een voet, rol de andere voet af, ik til mijn voet op, ik breng deze naar voren, zet de voet neer, het evenwicht wordt verschoven, de andere voet komt omhoog, enzovoort. Dat kan gebeuren in de sfeer van zelfzijn. de verschijnselen komen op in je eigen bewustzijn. Daarin is alles zo helder dat je alles precies ziet. Wat er ook gebeurt met het lopen, het gebeurt in de sfeer van jeZelf. Er is lopen, maar je bent niet iemand die loopt, je bent niet iemand die zijn voeten verplaatst.
 
Is er dan nog een lange weg te gaan naar de volledige realisatie? Er duiken regelmatig brokstukken van mijn persoonlijkheid op.
 
Als je je realiseert wat ik zei, ben je werkelijk in je natuurlijke staat. Wat zou er dan nog moeten gebeuren? Wanneer geen enkele vorm jeZelf kan aantasten … Als het uiteindelijke is gerealiseerd, is er tegelijk de realiteit van de non-dualiteit én het zich realiseren ervan. Er is een non-duale werkelijkheid én het bewustzijn ervan. Het zijn allemaal woorden, maar ze verwijzen naar een werkelijk gebeuren dat een bewustzijnsaspect en een zijnsaspect heeft. Het wordt de natuurlijke staat genoemd omdat er niets kunstmatigs in is, omdat er niets meer is dat op harde wijze construeert. De natuurlijke staat is ongeconditioneerd. In het boeddhisme wordt het ‘zo-heid’ genoemd. Zo is het, verder niets. Er zijn geen problemen, er is alles en er is niets. Het wordt ook ‘leegte’ genoemd omdat de volheid van belangrijke dingen in het leven, die substantiële gevuldheid, er helemaal niet meer is. Je kunt niet zeggen dat er helemaal niets is. Zolang er zintuigen zijn is er een zekere waarneming, maar er is niets dat van absoluut belang is. Niets bezit meer een zware eigenheid, in de zin dat een ik eraan vastzit. Er is geen ik waaraan allerlei eigenschappen worden toegeschreven, een ik dat eeuwig zou moeten bestaan. In die zin bestaat er helemaal geen ik, want dat ik is slechts een bepaald gevoel, een geheel van lichamelijke indrukken, die bij elkaar worden genomen. Je ziet dat het leegte is. Het zijn allemaal losse indrukken, denkprocessen, waarnemingsprocessen, gevoelsprocessen, verder niets. Ze veranderen al naar gelang de omstandigheden. Als je ziek bent zijn ze anders dan wanneer je gezond bent. Wanneer je oud bent zijn ze anders dan wanneer je jong bent. Als je het kunstmatige laat vallen, is het ‘ik’ verdwenen.
Hoe zit het met jezelf? Er is nog de inwendige vaststelling dat je oneindig bewust-zijn bent en dat je als zodanig een bent met zijn onuitsprekelijke bron.

Mededelingen

In dit seizoen zijn er nog satsangs in Gouda op 25 april en 9 mei, 20.00 uur. In de zomer zijn er de twee weken op Schiermonnikoog.
 
Bij de info-tafel in het Centrum zijn diverse satsangs op cd verkrijgbaar. Deze zijn beter van kwaliteit dan de downloads en ze zijn opgedeeld in tracks zodat ze gemakkelijker te beluisteren zijn.  
 

Kalender

Tenzij anders aangegeven vinden bovenstaande bijeenkomsten plaats in het Advaitacentrum, Fluwelensingel 53, 2806 CC in Gouda.

Bijeenkomst advaitagroepen