2013/06 Het is nauwelijks te beseffen wat het betekent om direct in de openheid te blijven

 Jaargang 14 nr. 12 (15 juni 2013)

Tekst satsang

Uit een Advaitagesprek met Douwe Tiemersma, Gouda, 2 februari 2005
 
Het is nauwelijks te beseffen wat het betekent om direct in de openheid te blijven
 
Vandaag raakte ik in gesprek met mensen die op een boeddhistische weg zijn en er was iets wat heel sterk opviel. Het is wel goed om dat hier te bespreken. In de meeste boeddhistische tradities heb je een uitgekiend pad van verschillende stappen waarbij die eerste stap erg lang is. Daar worden dan allerlei voorschriften gegeven. Je moet je houden aan allerlei regels, je hebt te maken met de geloftes van de Boeddha, de Dharma, de Sangha. Die regels worden steeds weer benadrukt. Bij het gesprek over deze zaken werd gezegd: ‘natuurlijk zijn die regels niet zo belangrijk, het is gewoon een hulp. Wat aan het begin gegeven wordt is weer anders dan wat verderop bij het onderricht hoort.’ In de advaitabenadering heb je deze begeleiding, dit houvast, niet. Je hebt totaal geen houvast. Het enige wat geldt is: de essentie van openheid. Voor zover er een stuk onderricht is wordt daarop een beroep gedaan. Je hebt de notie: je bent openheid. Hoe dat dan in de praktijk uitwerkt is een tweede. Er zijn niet allerlei regeltjes, richtlijnen. Alleen die ene essentie is er als richtlijn: totale openheid. Aan de ene kant is het prachtig dat je geen regeltjes hebt want het gaat natuurlijk niet om regeltjes. Je bent dus ook niet gebonden aan bepaalde fasen van onderricht waarbij je steeds één bepaalde fase verder mag gaan. Daarom is die directe benadering erg aantrekkelijk. Aan de andere kant: het is nauwelijks te beseffen wat het betekent om direct in die openheid te blijven, wat het betekent dat er totaal geen regels zijn, dat alle vormen werkelijk wegvallen. In die situatie zitten jullie. Het vereist direct al een oneindig vertrouwen, een oneindig inzicht.
 
Een voordeel van regels en een nadeel van Advaita vind ik dat je met Advaita blinde vlekken kunt omzeilen. Ik kan bijvoorbeeld bepaalde gewelddadige aspecten in mijn persoon hebben. En die hoef ik nooit te zien.
 
Denk je dat?
 
Ik kan dat ontzettend lang naar buiten projecteren, ik kan er van alles mee doen en ondertussen denken dat ik heel open ben.
 
Je kunt wel meer denken.
 
Als ik de regels volg, zoals in de boeddhistische traditie, word ik hier wel met mijn neus op gedrukt.
 
Waar gaat het hier om? Wees helder. Wees helder ten opzichte van jezelf, van je eigen situatie, voortdurend. Daar gaat het continu om.
 
Het gaat er vanuit dat er niet zoiets als een blinde vlek  bestaat, iets wat ik zelf nooit kan zien.
 
Word helder, word helder. We praten erover, ga kijken. Ieder mens heeft een zeker bewustzijn van zichzelf, kan min of meer kritisch kijken naar zichzelf. Daar gaat het om.
 
Maar als je aan het kijken bent zit je weer in een denkproces.
 
Kijken is geen denken. Wanneer je al kijkend zit te denken dan heeft het niks met bewustzijn te maken want dan zit je te denken. Kun je niet bewust blijven van jezelf terwijl je allerlei dingen doet?
 
Ik wou dat ik dat kon. Ik wou dat dat denkertje stil bleef staan. Ik heb daar absoluut geen controle over.
 
Ook niet wanneer je mediteert? Het kan nodig zijn om een tijdlang Vipassana-meditatie te doen, zodat je werkelijk de gebeurtenissen in je geest in ogenschouw neemt. Steeds opnieuw kijken: wat gebeurt er, wat voor indrukken zijn er allemaal, wat voor beelden komen op. Dat is dan echt nodig. Je kunt overal instappen met de advaitabenadering maar juist omdat het zo veel vraagt aan helderheid is het blijkbaar voor de meeste mensen moeilijk en waarschijnlijk niet zo’n geschikte benadering. De advaitaweg is geschikt wanneer er werkelijk al een stuk inzicht is.
 
Zou je kunnen zeggen dat de advaitaweg zo populair is in het westen omdat het gemakkelijk te combineren is met het gewone leven? Als je een boeddhistische traditie volgt zou dit zo veel van je vergen dat het heel moeilijk te combineren is met het dagelijkse leven. Advaita vraagt verder niks van mij behalve open blijven en dat kost geen tijd.
 
Er is ook een andere kant. Wanneer het werkelijk gaat om die doorbraak: die is niet gebonden aan de situatie, niet gebonden aan condities. Je kunt er van tevoren niets over zeggen. Het zal wel blijken.
 
En achteraf?
 
Dan kun je allerlei dingetjes aanhalen als je dat wilt. Maar dat heeft ook geen zin. Je kunt er fundamenteel niks over zeggen. Wanneer je dat wel doet ga je de zaak vastpinnen; eerst moet dit nog gebeuren, dan moet dat nog gebeuren. Een doorbraak gebeurt zomaar. Sommigen hebben een situatie die helemaal dicht zit. En het knalt opeens uit elkaar. Bij anderen gaat het heel geleidelijk en is er opeens verlichting. Er is niks van tevoren te zeggen. Het enige is: er ontstaat een sfeer van helderheid en alles wat nog duidelijk moet worden, wat eerst blinde vlekken waren, dat wordt duidelijk zodat er geen belemmeringen meer zijn.
 
En de openheid betrachten?
 
Natuurlijk, het enige wat je kan doen is: laat ik maar zo open mogelijk blijven, zo helder mogelijk blijven, wakker blijven. Dat is het enige.

Mededelingen

Hierbij een vriendelijk verzoek aan iedereen die nog boeken uit de bibliotheek heeft deze terug te brengen of op te sturen naar het Advaita Centrum, Fluwelensingel 53, 2806 CC GOUDA.
 
Laatst uitgegeven boek: 'Stiltewandelingen naar eenheid'
 
"Als er maar één oefening is die aanslaat en die in haar effect volledig duidelijk wordt, is dat voldoende. Dan is ook de opzet van dit boek geslaagd”, Douwe Tiemersma.
 
Wandelen in stilte is terugkeren tot de rust die in de drukte van het leven vaak wordt gemist. ?Veel mensen zoeken die rust en vinden die in de natuur. ?Vooral de ervaring van de open ruimte en de eenvoud van planten en dieren werkt terug op degene die daarvoor open staat.?Dit boek geeft 40 korte oefeningetjes voor ontspanning, stilte en openkomen, maar vooral voor de zijnservaring van eenheid. Lees meer
 

Kalender

Bijeenkomsten advaitagroepen