Onbeperkt ontspannen. Bespreking in InZicht.

Pia de Blok

Onbeperkt ontspannen

De Toorts, Haarlem 2011, 160 blz.., € 24,-

ISBN 978 90 6020 836 6

Bespreking in: InZicht 13 nr. 4 (november 2011), p. 32

Er komen niet veel jonge mensen naar advaitabijeenkomsten. Zij lijken teveel met hun praktische leven bezig te zijn, met hun fascinaties en met hun plaats ten opzichte van leeftijdgenoten en ouderen in de complexe maatschappij. Toch blijken zij non-dualiteit gemakkelijk te herkennen. Blijkbaar is bij hen de werkelijkheid zonder tweeheid nog niet zo verduisterd door het scheidende ego als bij ouderen meestal het geval is. Deze jongeren vragen een eigen aanpak. Pia heeft een goede aanpak gevonden die ze uitdraagt op scholen, doorgeeft in het Advaita Centrum te Gouda en nu publiceert in dit boek. Het boek is bedoeld voor jongeren vanaf groep 7 van de basisschool tot en met het einde van het hoger onderwijs. Hoewel zij direct worden aangesproken, is het boek ook voor leerkrachten en docenten en voor allen die met jongeren werken. Voor hen is er, na het eerste inleidende deel en het deel met de oefeningen, een derde deel met praktische aanbevelingen bij het geven van de oefeningen.

De weg die wordt getoond is die van de ontspanning. In het boek staan ruim 140 eenvoudige ontspanningsoefeningen die alle jongeren zittend in de klas kunnen doen. Ze zijn gegroepeerd rond de ademhaling, de spierontspanning, het staan, stresssituaties, gedachten, helder zijn en verdergaande inslaap- en ontspanningsoefeningen. Steeds gaat het om de ervaring van de eigen lichamelijke, gevoelsmatige en mentale situatie, waarin spanning kan verdwijnen. Vaak wordt gebruik gemaakt van de voorstelling om het ontspanningsproces te helpen, zoals het weer oproepen van een sterke wow-ervaring. Zulke korte en snelwerkende oefeningen worden als ‘time-out’ aangeduid, omdat ze gemakkelijk toepasbaar zijn in het dagelijkse leven. Regelmatig zijn er oefeningen voor twee personen, bijvoorbeeld ‘de golf’ waarbij elk de handpalmen naar voren richt en op die van de ander legt. Door golven te voelen gaan de handen langzaam bewegen. Bij het bewegen en daarna in de stilte is de eenheid met elkaar heel duidelijk.

In tegenstelling tot de meeste antistress- en ontspanningslessen hebben deze oefeningen steeds ook de doelstelling het inzicht in de non-dualiteit te bevorderen. Dit inzicht maakt het mogelijk dat de ontspannen ongescheidenheid gemakkelijk aanblijft of teruggevonden kan worden. Daartoe dienen de uitnodigingen om bij de oefeningen opmerkzaam te blijven: "ervaar ....", "merk op ...". De concrete eenheid met anderen en alles, die altijd al aanwezig was, kan nu duidelijk herkend worden.

De opmaak van het boek zal jongeren aanspreken. Er zijn veel mooie kleurenfoto's die een verduidelijking van de oefeningen geven of alleen maar inspireren. De tekst heeft ruimte gekregen en de kleuren versterken de structuur.

De oefeningen werden ontwikkeld bij het lesgeven op scholen en andere instellingen. Daarin heeft hun effectiviteit zich bewezen. De oefeningen bleken als hulpmiddel niet alleen goed te werken als stressreductie voor examens, enzovoort, maar ook op langere termijn om bij zichzelf te blijven als openheid. Het is mooi om getuige te zijn van dit openbreken van non-dualiteit bij jongeren. Dit boek zal ook verder hierbij behulpzaam zijn.

Douwe Tiemersma