6-16 Elke beperking van je aandacht lost op, als je aandacht terugkeert naar zijn oorsprong

Jaargang 6 nr. 16 (19 september 2005)

De leraar, Ramesh Balsekar

In het laatste nummer van InZicht vindt een discussie plaats over de aard van de leraar. Het gebeurt haast bij elke leraar dat leerlingen worden gedesillusioneerd door zijn of haar gedrag, nu dus bij Ramesh Balsekar. Het belangrijkste komt in de stukken echter niet duidelijk naar voren: het door elkaar halen van de niveaus van de dagelijkse persoonlijke situatie en die van de volledige openheid, of verlichting zo je wilt. Vanuit een persoonlijk standpunt wordt (een beeld van) het uiteindelijke in de persoonlijke wereld geprojecteerd op wat men als leraar ziet. Als dat beeld niet klopt met het actuele gedrag is er een desillusie.
Natuurlijk komen er problemen als de leraar, zoals die in de wereld wordt ervaren, op een bovenwereldlijk voetstuk wordt gezet, dat wil zeggen, als er geen onderscheid wordt gemaakt tussen de twee niveaus. Het gaat om de werkelijke Openheid. Voor zover die blijkt te werken vanuit wat men als leraar ziet, is dat de moeite waard. Daar gaat het om, de rest is niet van belang. Voor zover er een leraar-mens op het praktische vlak is, gelden voor hem of haar dezelfde morele eisen als die bij andere mensen, bijvoorbeeld, anderen niet misbruiken. Voor zover er Openheid in iemand ervaren wordt (de leraar), is er geen egocentriciteit, laat staan egoïsme. De aanwezigheid van egocentriciteit is per definitie de afwezigheid van verlichting.
Rond Balsekar is dan nog de discussie over het gedetermineerd zijn van alles. Hierover heb ik iets gezegd in Advaita Post jaargang 5 nr. 1 (19-01-2004). Het belangrijkste is, dat hier geen dogma van gemaakt moet worden. Een verabsolutering van determinatie is onzin. Vrij-zijn is ook een gegeven, namelijk voor zover je niet door onwetendheid gebonden bent aan condities. De werkelijkheid is onbeschrijflijk, onuitsprekelijk, open - niets staat vast!

De tekst ‘Wat is verlichting’, die in het laatste nummer van InZicht verscheen, is te lezen als u hier klikt. (Gebruik aldaar de 'Terug'-knop van uw internet verkenner om terug te keren naar deze pagina.)

Mededelingen

Mocht iemand nog willen meedoen met de cursus Yoga als bevrijding van het lichaamsschema, begin op 23 september, dan zou dat kunnen. Zie voor info de website www.advaitacentrum.nl onder ‘Yoga en Meditatie’.

Op 8 en 9 oktober is er de weekend-retraite op Hoorneboeg bij Hilversum. Op de website is de nodige informatie te vinden en kunt u zich opgeven.

Voor degenen die uitkijken naar de retraites op Schiermonnikoog in 2006: de data zijn
10 – 17 februari
09 – 19 juni
11 – 18 augustus.
We zitten dan weer in Egbertsduin, het verbouwde vakantiehuis St. Egbert.

Tekst

Uit een gesprek op 10 juni 2005 op Schiermonnikoog (4)

Het is toch uitgesloten dat je geen bewustzijn hebt in een droomloze slaap. Om de eenvoudige reden dat je achteraf weet dat je een droomloze slaap hebt gehad? Of zie ik dat verkeerd?
Dat klopt. Wanneer je wakker wordt als een ik-persoon zeg je: ‘Ik heb heerlijk geslapen, maar ik weet van niets; dus het was een droomloze slaap.’ Maar, zoals bij jou, is dat een conclusie of herinnering achteraf. Hier gaat om de actuele vaststelling: dit is mijn eigen, nooit afwezige zelf-sfeer.

Dus, met andere woorden, de drie toestanden spelen zich af in de eigen zelf-sfeer.
Als je bewust in je eigen oorspronkelijke zelf-sfeer blijft, dan is dat duidelijk. Maar let erop, dat het niet een vaststellen achteraf of een conclusie is. Het blijft actueel de grootste werkelijkheid.

(andere persoon)
Vanaf het moment dat je in die droomloze slaap komt, weet je dus dat je in die droomloze slaap zit.
Ja, maar maak je er geen voorstelling van. Ga kijken waar je in je eigen ervaring iets daarvan herkent,.bijvoorbeeld in een diepe meditatie. Daar kun je er iets van herkennen. Dan merk je ook dat die ‘situatie’ losstaat van tijd en ruimte. Wanneer je vanuit een diepe meditatieve staat weer in het lichaam duikt en je naar de klok kijkt, zie je dat er zomaar een lange tijdsperiode voorbij is. Dus tijd heeft niets met die ‘staat’ te maken. Toch heb je er weet van. Dat is misschien heel raar: dat je weet hebt van een eigen sfeer die niets met tijd en ruimte heeft te maken.

(andere persoon)
In wezen zou je ook kunnen zeggen dat de diepe slaaptoestand ook in de waaktoestand aanwezig is. Alles gebeurt zoals het gebeurt. Je ziet dan de hele schijnwereld van zowel de waak- als de droomtoestand.
Vanuit welk standpunt zeg je dit dan?

Vanuit het zelf-zijn.
Ja. Blijf op bewuste wijze zo in je zelf-zijn.
Je spiegelt alles in je eigen bewust-zijn. Daarin verschijnt alles. Dan zie je dat er talloze spiegelbeelden zijn, zoals in de Griebus hiernaast. Uitgaande van een bepaald beeld van jezelf, ontstaat er een vervreemding. Wat is nu werkelijkheid, als je een honderdtal klonen van jezelf ziet?
Dus, als het proces van diepe ontspanning en van overgave zich zo ontwikkelt: houd het niet tegen. Laat het gebeuren.

(andere persoon)
Maar het houdt vanzelf op.
Het proces van loslaten houdt niet vanzelf op tenzij je het zelf tegenhoudt. Elk proces van ontspanning is in principe eindeloos en wordt totaal, tenzij je het tegenhoudt, bijvoorbeeld door angst of afleiding.

(andere persoon)
Dat gebeurt dus voortdurend. Ben je dan niet de hele dag bezig? Moet je dan niet voortdurend zeggen: daar schenk ik geen aandacht aan; dit niet, dat niet; daar maak ik geen verhaal van ... Ik bedoel: houdt dat een keer op?
Natuurlijk. Dat gebeurt als je je niet meer verbindt met ‘nu moet ik dit en nu moet ik dat’, ‘daar moet ik geen aandacht aan schenken’. Dus, elke specifieke aandacht lost op, als je aandacht terugkeert naar zijn oorsprong.

Je moet er eigenlijk de hele dag bovenop zitten.
Je zal heel helder moeten blijven, maar dat is geen activiteit ‘nu moet ik dit en nu moet ik dat’. Nee, het is een ontspannen en helder bij jezelf zijn. Dan zie je dat vanzelf allerlei dingen in belangrijkheid gaan wegvallen. Dan kan er best van alles nog gebeuren, maar er is nergens meer een speciale concentratie op en je duikt nergens meer specifiek in. Dat gaat vanzelf als je oriëntatie goed blijft. Je bent veel te veel bezig met de dingen in de buitenwereld. Keer terug naar jezelf, keer terug. Laat je daarin ontspannen. Ja, dan komt er de openheid. Dan is er geen situatie meer waarin je actief zou moeten zijn.

(andere persoon)
Als je zegt ‘teruggaan naar jezelf’, dan lijkt het wel of je naar een heel specifieke plek verwijst.
Als je in de persoonlijke wereld naar jezelf verwijst, wijs je meestal naar je hart. Dat is uitstekend, omdat je daar het meest iets van je zelf-zijn voelt. Nu, dat lichamelijke gevoel is niet slecht om mee te beginnen. Dus, ga daar naar terug, naar die gevoelsmatig-lichamelijke sfeer van zelfzijn. Dat is waardevol, omdat het concreet is. Laat het dan wel op een concrete manier verder gaan. Stap voor stap kun je heel duidelijk ervaren hoe dat verdere terugkeren naar jezelf gaat. Alle beperkingen van jezelf zijn lossen dan vanzelf op.