18-04-2004 Brugge

18 april 2004

Ja, de stilte. De stilte is er ondanks het altijd aanwezige geluid in de wereld en in jezelf. Het is stil. De stilte is er ondanks de voortdurende beweging en verandering in de wereld en in jezelf. Het is stil. Deze Stilte staat niet tegenover geluid en beweging, maar gaat aan de tegenstelling vooraf. Als je die Stilte ervaart betekent dat, dat je niet vastzit op het niveau van de tegenstellingen. Je bent dan niet meer op het beperkte ik-standpunt, want je bent de Stilte zelf. Het rumoerige en drukke leven gaat probleemloos door, het tast die Stilte en dus jeZelf niet aan.

Er zijn een paar teksten over stilte die hier nog eens volgen, de eerste uit Advaita Post 5-7, de tweede uit Naar de Openheid.

Met hartelijke groet,
Douwe

Op de bijeenkomsten is steeds meer stilte. Dat ligt ook voor de hand en traditioneel wordt dit ook aangegeven: eerst is het luisteren belangrijk om de waarheid te horen, dan het denken erover om het gehoorde kritisch te bekijken en rationeel te begrijpen zover als dat maar mogelijk is; ten slotte gaat de waarheid indalen, wordt zij eigen, wordt zij gerealiseerd in de sfeer van de eerste persoon, in jezelf. Dat is een meditatie, een loslaten van oude patronen, een herkenning en overgave. Hierbij zijn weinig of geen woorden nodig. Het gericht blijven op woorden remt of stopt dat proces. Wat blijft werken is de openheid zelf, die wordt ervaren. Daarbij fungeert de leraar op een andere wijze dan in de twee eerdere fasen, namelijk als openheid, openheid die steeds meer in jezelf en als zelf-zijn wordt ervaren. Natuurlijk lopen deze ‘fasen’ vaak door elkaar. Sommigen hebben nauwelijks de behoefte om over het gehoorde en gelezene na te denken, omdat ze direct door de waarheid worden gegrepen. Dan is er direct de stilte.

Voor zover er mensen zijn voor wie het horen en denken nuttig is, zal het spreken doorgaan. Het is wel goed te beseffen dat daarin ook het onderricht in de stilte aanwezig is en blijft, namelijk onder en achter de woorden. Zo snel mogelijk zul je door de gesproken woorden moeten heen zien. Je kunt tegen de woorden blijven aankijken, aan-horen. Dan blijven ze objecten die een doorgang naar inzicht blokkeren. Pas als je meegaat met de suggesties en verwijzingen van de woorden, worden zij poorten waardoor je de waarheid gaat realiseren. Woorden zijn wegwijzers die je kunt volgen, het zijn symbolen die je door eigen-making kunt overschrijden naar de wereld van hun innerlijke betekenis. De overgang is een inwijding in de andere sfeer. Dan zijn de woorden als objecten weggevallen.

In veel gevallen is die andere sfeer nog niet die van de volledige realisatie. Vaak is er nog de ervaring van subtiele beperkingen, spanningsresten, overgebleven brokken. Dan gaat het proces van herkenning, loslaten en overgave door. Op de woorden die er zijn, hoef je niet meer te reageren. Ze zijn er in je eigen sfeer en daarin merk je wel welke woorden en in hoeverre zij nog werken. De herkenning en het loslaten gaan door totdat er geen vorm meer is die het licht van het zelf-zijn tegenhoudt.

Stilte

Gedurende de dag zijn er zoveel geluiden, er wordt zoveel gesproken en er wordt zoveel gedacht, dat het één keten van geluiden lijkt te zijn. 's Nachts gaat het in de droom door. Ook daarin is er een wereld vol van gedachten en lawaaierige beelden. Stil lijkt het nooit te zijn.

Waarom is het nooit stil? De geluiden die je hoort, de woorden, het denken, staan alle in het kader van de relatie die je met de wereld hebt. Je bent gericht op de zaken die je persoonlijk belangrijk acht. Die dingen hoor je goed, de rest komt als geruis op de achtergrond. Je woorden en je denken komen voort uit je persoonlijke interesses, je verlangens, je verdediging. De gerichtheid op je eigen persoon, je ego, houdt de rumoerige wereld en het rumoer makende persoontje in stand.

Toch zijn er wel gaten in de oneindig lijkende muur. Ze zijn misschien moeilijk te ontdekken, omdat het ontdekken meestal weer met denken gepaard gaat. Wanneer je denkt: dat was of is een heerlijke stilte, dan is de stilte al verbroken.

Een bewuste beleving van stilte is echter mogelijk. Let eens op de perioden tussen de denkreeksen, wanneer iets is afgehandeld en het volgende nog niet is opgepakt. Let eens op de perioden van halfslaap, waarin de dag niet meer of nog niet bestaat. Word je bewust van de diepe slaap, zonder dromen. Het rumoerige leven zit vol gaten van stilte.

Door alleen maar op de stiltemomenten te letten, breiden die momenten zich uit. Of beter gezegd, je leert steeds meer de stilte te ontdekken die ondanks woorden, geluiden, steeds aanwezig is. Het blijkt dat de geluiden in de stilte opkomen en er weer in verdwijnen. Dit ontdekken betekent een omslag, die plaats zal vinden wanneer je je openstelt voor die stiltemomenten, wanneer je de aandacht voorbij de geluiden en het denken richt.

De blauwe ruimte in het venster is geen voortzetting van het behang, maar het behang en het venster bevinden zich in de blauwe ruimte. Zie het goede perspectief.

Als voorbereiding kan het wel goed zijn stilte te beoefenen, bijvoorbeeld, door je op de adembeweging te richten. Maar van beslissende betekenis is de omslag, dat is het inzicht in de werkelijke situatie. Laat dit je niet ontgaan door je te laten pakken door geluiden, al zijn ze nog zo prettig en beloven ze nog zo'n vredige stilte, de hemel op aarde.
Over de Stilte valt niet te spreken, hoogstens over stiltemomenten in een objectieve tijdstroom.
De Stilte is niet in de wereld, maar de wereld is in de Stilte.

De omslag houdt dus in het opgeven van het standpunt waarop stilte als onderbreking van de stroom geluiden wordt waargenomen. De Stilte ontdek je voorbij de geluidenstroom, waar de geluiden, de woorden, het denken hun oorsprong en einde hebben.

Je ontdekt Stilte niet als objectief gegeven, maar als jeZelf. Dan is het beperkte standpunt verdwenen, het is opgegaan in de Stilte. De geluiden komen en verdwijnen in jeZelf als Stilte, zonder iets te veranderen. Zelf blijf je Stilte, ondanks de geluiden, totdat ook deze Stilte als stilte verdwijnt.

het is dat de woorden
vanzelf gaan en komen
anders was het
stil


hoewel woorden gaan en komen
blijft het in Mij
stil